Page 418 - Geleceğin İnşası Eğitim 2002-2024

geçmek durumunda kalmıştır (Daniel, 2020; MEB, 2021). Eğitim hizmetleri ise dijital bir platform olan olamayabileceği belirtilmektedir. Ayrıca raporda, dünya genelinin %31’inin yani 463 milyon çocuğun
EBA ve televizyon aracılığıyla yürütmüştür. EBA, öğretmen ve öğrencilerin zaman ve mekândan uzaktan eğitim araçlarına erişemediği belirtilmiştir.

bağımsız bir şekilde ders içeriklerine ulaşmaya imkân sağlayan, yardımcı kaynakların, e-kitapların ve
Rapora göre en yoksul hanelerde ve kırsalda yaşayan okul çağında bulunan çocuklar, okulların
dijital içeriklerin yer aldığı çevrimiçi öğrenme platformu olarak (Avcı ve Akdeniz, 2021) bu dönemde
karantina tedbirleri sonucu kapanması nedeniyle eğitimden uzak kalma ihtimali en yüksek olan grubu
aktif olarak kullanılmıştır. Millî Eğitim Bakanlığı tarafından uzaktan eğitime geçilmesinin temel amacı,
oluşturmaktadır. Dünya genelinde kırsal bölgelerde yaşayan okul çağındaki çocukların dörtte üçü canlı
öğrencileri dezavantajlı duruma düşürmemek olarak belirtilmiş ve uzaktan eğitim sürecinin merkezi
olarak sunulan uzaktan eğitim imkânlarına erişim sağlayamamıştır. Ayrıca raporda küçük yaştaki
televizyon ve internet olarak gösterilmiştir (MEB, 2020). Ayrıca MEB, 30 Mart 2020 tarihinde, uzaktan
çocukların, hayatlarının en önemli öğrenme ve gelişim evrelerinde olmalarına rağmen uzaktan eğitime
eğitim sürecinde öğrenci ve öğretmen arasında karşılıklı etkileşime fırsat sağlayan EBA canlı sınıf
en fazla erişim sağlayamayan grup olduğu belirtilmiştir. Okul öncesi çağdaki çocukların yaklaşık %70’i
uygulamasını başlatmıştır (MEB, 2020). (120 milyon çocuk) uzaktan eğitime erişim sağlayamamıştır. Ayrıca raporda ilkokul çağındaki çocukların
TEKNOLOJİK ALTYAPI VE TEKNOLOJİNİN EĞİTİME ENTEGRASYONU Pek çok ülke Türkiye gibi uzaktan eğitime geçmek durumunda kalmıştır (Daniel, 2020). İsveç’te, uzaktan öğrencilerin en az %24’üne yani 78 milyon öğrenciye uzaktan eğitimle erişim sağlanamamıştır. Lise

COVID 19 pandemisi sebebiyle oluşan bu yeni duruma birçok dünya ülkesi hazırlıksız yakalanmıştır.
en az %29’una yani 217 milyon öğrenciye uzaktan eğitimle ulaşılamamıştır. Ortaokul yaş grubundaki

eğitime geçiş sadece liselerde zorunlu olup diğer okullar ve eğitim kurumları eğitimle ilgili kendi
yaş grubu öğrencilerin %18’inin yani 48 milyon öğrencinin teknolojik imkânsızlıklar sebebiyle uzaktan
kararlarını vermişlerdir (Bergdahl ve Nouri, 2021). Bu okullar ve üniversiteler Zoom, Google Classroom,
eğitime erişemediği belirtilmiştir.
Microsoft Teams, D2L ve Edgenuity gibi uzaktan iletişim platformlarına dayalı çözümler kullanmaya
UNICEF’in hazırladığı bu rapor (2020) doğrultusunda karantina tedbirlerinin esnetilmeye
başlamıştır. Bazı ülkeler uzaktan öğrenme sistemine kolay geçiş yapmıştır (Nilsson, 2021). Afrika
başlamasının ardından Millî Eğitim Bakanlığına bağlı okulların güvenli bir şekilde yeniden açılabilmesine
ülkelerinden Peru, Sierra Leone ve Kenya gibi uzaktan eğitimde sınırlı kapasiteye sahip ya da bilgisayar ve
öncelik verilmiştir. Ayrıca eğitime erişimde meydana gelen aksaklıkların giderilmesi için kayıp öğrenme

internet alt yapısı olmayan ülkeler, pandemi sürecinde TV ve radyo öğretimine başlamışlardır (Hüseyin
deneyimlerini telafi edecek gerek yüz yüze gerek uzaktan eğitim programları eğitim sistemine dâhil
ve Kocasaraç, 2022). Pek çok Doğu Avrupa ülkesinde COVID 19 pandemisi sürecinde uzaktan eğitimde
edilmiştir. Ayrıca Millî Eğitim Bakanlığı, gelecekte baş gösterebilecek krizlere hazırlıklı olacak şekilde
kullanılmak üzere video kanalı (Letonya), kamu TV kanalları (Polonya), uzaktan eğitim platformları
eğitim sisteminin düzenlenmesi ve uyumlaştırılması amacıyla başlattığı çalışmalara hız vermiştir.
kullanılmıştır (Nilsson, 2021). Güney Amerika’daki ülkelerden Brezilya’da bazı bölgelerde öğretmenlerin,
öğrencilerle ve aileleriyle iletişim kurmak, telefon görüşmesi yapmak ve öğretmen-öğrenci etkileşimini 4. Öğretmenlerin Dijital Eğitimi ve Öğretmen Bilişim Ağı
416 417
artırmak amacıyla ücretsiz mobil uygulaması aktifleştirilmiştir (Nilsson, 2021).
Bu bölümde 21. yüzyılın öğretmenlerinin sahip olması gereken öğretmen yeterliklerinin teknoloji
Dünya çapında uygulanan karantina önlemleri kapsamında yaklaşık 1,5 milyar çocuk okulların boyutu incelenecektir. Dünya’da ve Türkiye’de öğretmenlerin teknolojik yeterliklerinin sınıf ortamında

kapanmasından olumsuz etkilenmiştir. Bununla ilgili hazırlanan Uzaktan Eğitimde Erişilebilirlik kullanımı irdelenecektir.
Raporu’nda uzaktan eğitimin beraberinde getirdiği dezavantajlardan bahsedilmektedir (UNICEF,
1739 sayılı Millî Eğitim Temel Kanunu’nun (1973, s.12) öğretmenlerin nitelikleri ve seçimine ilişkin 45.
2020). Ayrıca raporda uzaktan eğitime erişimde karşılaşılan büyük eşitsizlikler ele alınmıştır. Raporun
maddesinde, “Öğretmen adaylarında genel kültür, özel alan eğitimi ve pedagojik formasyon bakımından
içeriğinde dünya genelinde okul öncesi, ilkokul, ortaokul ve lise çağındaki çocukların uzaktan eğitimlerini
aranacak nitelikler Millî Eğitim Bakanlığınca tespit olunur.” ifadesi yer almaktadır. Bu maddeden doğan
sürdürebilmeleri için ihtiyaç duydukları ev içi teknolojik imkân ve araçlara erişimi konusundaki araştırma
sorumluluğunu yerine getirmek için MEB tarafından yayımlanan Öğretmen Mesleği Genel Yeterlikleri
sonuçları belirtilmiştir. Bu araştırma kapsamında 100 ülkeden veri toplanmıştır. Ayrıca araştırma
(2017, s. 14) kapsamında öğretmenlik mesleği genel yeterlikleri; “mesleki bilgi”, “mesleki beceri” ve
kapsamında televizyon, radyo ve internete erişim ile okulların kapandığı dönemde eğitim platformları
“tutum ve değerler” olmak üzere 3 yeterlik alanı ve bu yeterlik alanların altında bulunan 11 yeterlik ve
aracılığıyla müfredatın sunulup sunulmadığına dair veriler de araştırmaya dâhil edilmiştir.
bu yeterliklere ilişkin 65 göstergeden oluşmaktadır. Öğretmenlerin dijital yeterlikleri ise “mesleki beceri”
Raporda okulların kapalı olduğu dönemde uzaktan eğitime erişime dair kaygı uyandıran bir tablo yeterlik alanı içerisinde bulunan “B3. Öğretme ve öğrenme sürecini yönetme” yeterliğinin “B.3.9. Öğretme
ortaya konmuştur. Raporda; uzaktan eğitim için gerekli teknoloji ve araç gereçlerin evde mevcut ve öğrenme sürecinde bilgi ve iletişim teknolojilerini etkin olarak kullanır.” göstergesiyle ifade edilebilir.

olduğu durumlarda bile çocukların bu platformlar aracılığıyla eğitimlerini sürdürmelerinin mümkün