Page 344 - Geleceğin İnşası Eğitim 2002-2024

5. Matematik Okuryazarlığı Değerlendirmesinde Matematiksel Süreçler problemi bağlamında matematiksel çözümler, sonuçlar veya çıkarımlar üzerinde ayrıntılı düşünme ve
ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME İLE KADEMELER ARASI GEÇİŞ
yorumlama becerisini içerir. Bu süreçteki davranışlara; Bir matematik kazanımını bağlam yönünden
PISA matematik değerlendiresinde ele alınan her bir matematiksel süreç için alt ölçekler oluşturulur
değerlendirme, Grafiksel form ya da diyagramda verilen bilgileri yorumlama ve elde edilen matematiksel
ve testteki her bir soru bu süreçlerden birini değerlendirme amacıyla tasarlanmıştır. PISA 2022
bir sonucu yine gerçek yaşam bağlamında değerlendirme verilebilir (OECD, 2018; OECD, 2023)
uygulamasında yer alan matematiksel süreçler şu şekilde sıralanabilir (MEB, 2023b):
6. Matematik Okuryazarlığı Değerlendirmesi İçerik Alanları
> Matematiksel akıl yürütme
Bilimsel, sosyal, mesleki veya kişisel bağlamlarda verilen bir problemi, matematiksel akıl yürütme
> Durumları matematiksel biçimde formüle etme
ve problemleri çözme süreçlerini kullanarak yorumlamak belirli matematiksel içerik bilgisini gerektirir.
> Matematiksel kavram, olgu ve süreçleri kullanma Aşağıda PISA 2022 uygulaması içerik alanları (PISA 2012 uygulamasında da kullanılmış) ve bu içerik

> Matematiksel çıktıları yorumlama, uygulama ve değerlendirme alanlarında öne çıkan konular parantez içinde verilmiştir (OECD, 2018; OECD, 2023)

> Değişim ve ilişkiler (Büyüme Olgusu)
Matematiksel akıl yürütme: Hem tümdengelim hem de tümevarım Matematiksel akıl yürütme;
matematiksel durumları değerlendirmeyi, uygun stratejileri seçmeyi, mantıklı çıkarımlar yapmayı, > Uzay ve şekil (Geometrik yaklaşma)

probleme çözüm geliştirmeyi ve çözümü fark etmeyi ve bu çözümlere nasıl başvurabileceğini
> Nicelik (Bilgisayar Simulasyonları)
kavramayı içerir (OECD, 2018; OECD 2023) Matematiksel akıl yürütme “Matematiksel düşünme” olarak
> Belirsizlik ve veri (Koşullu karar verme)
da adlandırılabilir ve gerçek yaşamdaki problemleri ve durumları kavramsallaştırarak bunlara ilişkin
çözümler üretmek amacıyla matematiksel araçları, kavramları ve mantığı kullanma yeterliliğidir. Bunun Değişim ve İlişkiler: Değişimi tahmin etmek ve tanımlamak amacıyla matematiksel modellerlerden
için birey öncelikle bir problemin doğasında var olan matematiksel yapıyı tanımalı ve bu problemi uygun olanını kullanmak için temel değişim türlerini anlamak ve bunların ne zaman meydana geldiklerini

çözmek için stratejiler geliştirebilmelidir. Bir problemin çözülmesi, alakalı ve alakasız bilgiler arasında fark etmek gibi konuları ve davranışları kapsar. Bu içerik alanı davranışlarına; uygun fonksiyonların ve
ayrım yapayı, bilgi işlemsel düşünmeyi mantıksal sonuçlar çıkarmayı ve gerçek yaşam bağlamında denklem/eşitsizliklerin yanısıra ilişkilerin grafiksel ve simgesel gösterimleri arasında yorumlama yapma
problem çözümlerin nasıl uygulanabileceğini bilmeyi gerektirir. Akıl yürütme süreci diğer üç süreçten ve dönüştürme işlemleri örnek verilebilir (MEB, 2023b).

farklı olarak problem çözme sürecinin tüm adımlarında düşünmeyi gerektiren bir süreçtir ve diğer üç
Uzay ve şekil: Bu içerik alanı görsel ve fiziksel dünyamızda her yerde karşılaştığımız geniş çeşitlilikteki
342 343
matematiksel sürecin temelini oluşturur (MEB, 2023b)
olguları karşılar. Örüntüler, konumlar ve yönlendirmeler, görsel bilgiyi kodlama ve çözme ve uzaydaki
Durumları Matematiksel Olarak Formülleştirme: Bir matematik problemiyle karşılaştıklarında olayları tahmin etme becerisi bu içerik alanında yer almaktadır (OECD, 2018; OECD, 2023)

Matematik okuryazarlığına sahip öğrenciler, problemin temelindeki matematiksel kavramları ve
Nicelik Gerçek dünyanın sayılarla ifade edebilmek için ölçümlerin, sayıların, büyüklüklerin, birimlerin,
fikirleri fark edip bu problemlere matematiksel bir yapı kazandırarak problemleri matematiksel
göstergelerin, göreceli büyüklüğün ve sayısal trendlerin ve örüntülerin anlaşılmasını gerekmektedir.
terimlerle formülleştirebilir. Bir bağlamda kurgusal olarak verilen bir durumu açık olarak tanımlanmış
Matematik okuryazarlığının nicelik özünde Sayı duyusu, sayıların çoklu gösterimi, zihinsel hesaplama,
bir matematik problemine dönüştürülmesi karşılaşılan problemleri çözmek için uygun matematiksel
sonuçların mantıklılığının değerlendirilmesi ve tahmini gibi niceliksel akıl yürütmenin değişik yönleri
araçların kullanılmasını sağlar (MEB, 2023b)
bulunur. (OECD, 2018; OECD, 2023)
Matematiksel kavramları, bilgileri, süreçleri işe koşma ve akıl yürütme: Bu süreç, matematiksel
Belirsizlik ve Veri. Bu içerik alanı olasılık ve istatistik teorisinin merkezinde bulunan bir olgudur. Belirsizlik
sonuçlar elde etmek için matematiksel olarak formüle edilmiş problemleri çözerken matematiksel
ve veri içerik kategorisi; varyasyonun (değişimin) niceliğini anlama ve ilgili çıkarımlarda belirsizliği
bilgileri kavramları, süreçleri ve akıl yürütmeyi uygulayabilmeyi içerir. Basit bir hesaplama yapma,
ve hatayı kabul etme dahil olmak üzere gerçek dünyada değişimin yerini fark etmeyi kapsar. Bunun
verilen listeden uygun stratejiyi seçme, probleme uygun matematiksel çözümler bulmak için stratejiler
yanında belirsizliğin verildiği durumlardan çıkarılan sonuçların formüle edilmesini, yorumlanmasını ve
tasarlama ve uygulama bu süreç davranışlarına örnek olarak verilebilir (OECD, 2018; OECD, 2023)
değerlendirilmesini kapsar (OECD, 2018; OECD, 2023).

Matematiksel sonuçları yorumlama, uygulanma ve değerlendirme: Bu süreç bireylerin gerçek yaşam