Page 341 - Geleceğin İnşası Eğitim 2002-2024

değerlendirmektedir. Öğrencilerin elde ettikleri bilgi ve becerilerin yanı sıra, öz-yeterlik algıları, öğrenme
ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME İLE KADEMELER ARASI GEÇİŞ
motivasyonları, öğrenme stilleri, okul ortamları ve aileleri hakkında da veriler toplanmaktadır. PISA

araştırmasında “okuryazarlık” kavramı, öğrencilerin bilgi ve potansiyellerini geliştirmelerine yardımcı
olarak topluma daha etkin bir şekilde katılmalarını sağlamayı amaçlayan, yazılı kaynakları bulma,
kullanma, anlama ve değerlendirme yeteneğini ifade etmektedir (MEB 2023b, MEB 2023c)

PISA araştırması kapsamında yapılan çalışmalar aşağıdaki gibi tanımlanabilmektedir:

> Ülkemiz ve diğer ülkelerdeki öğrencilerin akademik becerilerine yönelik eğilimler
değerlendirilmektedir.

> Araştırma sonucunda uluslararası raporun yanı sıra, ulusal rapor da hazırlanmaktadır (MEB,
2023a)

PISA uygulamalarında her bir döngüde fen okuryazarlığı, matematik okuryazarlığı ve okuma Şekil 1. Ülkemizin Katıldığı PISA Döngüleri ve Her bir Döngüdeki Ağırlıklı alanlar (MEB, 2023b)
becerileri alanlarından biri ağırlıklı alan olarak belirlenir ve ağırlıklı alana yönelik PISA uygulamasında
3.2. PISA Uygulaması Aşamaları
daha fazla sayıda soru bulunur. Böylece değerlendirme çerçevesindeki boyutlar daha detaylı incelebilir.

Bağlamsal değerlendirme kapsamında uygulanan anketlerde de ağırlıklı alana ilişkin ayrıntılı sorular PISA uygulamasının temel aşamaları şu şekilde sıralanabilir:
sorulur bu sayede bu alana ilişkin kapsamlı bulgular edilebilir (MEB, 2023b)
> PISA uygulamasında yer alacak ve Türkiye evrenindeki okulları temsil edecek okulları seçmek
PISA uygulamalarının her bir döngüsünde, 2012 yılından itibaren PISA Yönetim Kurulu tarafından için örneklem tabakaları belirlenir. PISA uygulamasında kullanılan örneklem tabakalarına örnek

belirlenen bir yenilikçi bir alanda da öğrencilerin sahip olduğu temel bilgi ve becerilerin düzeyi olarak: İstatistikî Bölge Birimleri Sınıflaması (İBBS) Düzey 1, okul türü (ör, fen lisesi, meslek lisesi
değerlendirilmektedir. Her bir PISA uygulaması için belirlenen yenilikçi alanlar; yaratıcı problem çözme vb.) okulun idari biçimi, cinsiyet dağılımı ve okulun konumu verilebilir. Uluslararası Merkez ve
(PISA 2012), iş birlikçi problem çözme PISA 2015, Küresel Yeterlikler (PISA 2018) ve Yaratıcı Düşünme PISA araştırması ulusal merkezi örneklem seçiminde kullanılacak tabakalarına birlikte karar
338 Becerileri (PISA 2022) olarak belirlenmiştir (MEB, 2023b). verir. Belirlenen örneklem tabakalarına göre Uluslararası Merkez tarafından belirlenen okullarda 339
bilgisayar tabanlı ya da kâğıt kalem tabanlı uygulamaya katılacak olan 15 yaş grubu öğrenciler
Tüm alanlarda Bilgisayar tabanlı uygulamaya PISA 2015 döngüsünde geçilse de bazı ülkeler hâlâ
Maple adlı bilgisayar programı yardımıyla tesadüfi (seçkisiz) olarak seçilir. PISA 2022 döngüsüne
kâğıt-kalem uygulamasına devam etmektedir. PISA ayrıca her çocuğun ve gencin matematik ve
81 katılımcı ülkedeki 15 yaş grubu 29 milyon öğrenci temsil eden örnekleme seçilen 690.000’den
okumada en azından temel yeterlik düzeylerine ulaşmasını hedefleyen ve Birleşmiş Milletler tarafından
fazla öğrenci katılmıştır. Türkiye’de PISA 2022 uygulaması 196 okulda 7250 öğrencinin katılımıyla
2015 yılında kabul edilen Eğitimde Sürdürülebilir Kalkınma Hedefi çerçevesinde veri sağlamaktadır (MEB,
19 Nisan–13 Mayıs 2022 tarihlerinde bilgisayar tabanlı değerlendirme olarak gerçekleştirilmiştir
2023b). Şekil 1’de Türkiye’nin katıldığı PISA döngüleri ve ağırlıklı alanlar sunulmuştur.
(MEB 2019, MEB, 2022; MEB 2023b)
> PISA uygulaması için geliştirilen yeni bilişsel değerlendirme için test maddeleri ve bağlamsal

değerlendirme için anket sorularının çevirileri yapılır ve daha sonra dil, alan ve ölçme
değerlendirme uzmanları tarafından sorulara son hali verilir. PISA 2022 uygulamasında ağırlık
alan olan matematik okur-yazarlığı alanında 236 soru, fen okur yazarlığı alanında 115 soru,

okuma becerileri alanında 197 soru ve yaratıcı düşünme becerileri alanında ise 37 soru yer
almıştır (MEB, 2023b).