Page 346 - Geleceğin İnşası Eğitim 2002-2024

7. Matematik Okuryazarlığı Değerlendirmesi Bağlamları Tablo 1. Matematik Yeterlik Düzeylerine Göre Örnek Davranışlar*
ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME İLE KADEMELER ARASI GEÇİŞ
Düzey Yeterlik Düzeyleri
Kişisel Durumlar: Bu bağlamlarda verilen matematiksel problemler bireyin kendisi, ailesi veya akran
6 Bu düzeydeki öğrenciler; soyut problemler üzerinde çalışabilir, çözüm geliştirmek için yaratıcılık ve esnek düşünme
grubuyla ile ilgili aktiviteleri temel alır. Bu bağlamlara örnek olarak; yemek hazırlama, alışveriş yapma, becerisi sergileyebilir.

boş zaman etkinliği, spor etkinlikleri verilebilir (OECD, 2018; OECD, 2023) 5 Bu düzeydeki öğrenciler, var olan kısıtlamaları belirleyerek veya yeni kısıtlamalar getirerek ve varsayımları
tanımlayarak karmaşık durumlar için modeller geliştirebilir ve bu modellerle çalışabilir. D.
4 Bu düzeydeki öğrenciler, bazen iki değişken içeren karmaşık somut durumlarda açıkça tanımlanmış modellerle
Mesleki Durumlar: Bu bağlamda sınıflandırılan problemler iş dünyasını merkeze alır. Bu kapsamdaki
etkili bir şekilde çalışabilir ve daha karmaşık bir bilgi işlemsel düşünme yaklaşımı kullanarak oluşturdukları
matematiksel bağlamlara; muhasebe, kalite kontrol, ölçme ve programlama/envanter örnek verilebilir tanımlanmamış modellerle çalışma becerisi gösterebilir.
3 Bu düzeydeki öğrenciler, bilindik kavramların anlaşılmasında aşamalı karar verme becerisi veya esneklik
(OECD, 2018; OECD, 2023).
gerektiren stratejiler de dâhil olmak üzere çözüm stratejileri geliştirebilir.
2 Bu düzeydeki öğrenciler, çözüm stratejilerinin bir bileşeni olarak tek değişken içeren basit simülasyonlar kullanmak
Sosyal Durumlar: Bu bağlam kategorisinden sınıflandırılan problemler bireyin içinde yer aldığı topluma da dâhil olmak üzere problemleri çözmek için basit stratejiler tasarlamaları gereken durumları fark edebilir.
1a Bu düzeydeki öğrenciler, gerekli tüm bilgilerin mevcut olduğu ve soruların açıkça tanımlandığı basit bağlamları
(yerel, ulusal, ya da küresel olabilir) odaklanır. Sosyal bağlamlara şu örnekler verilebilir: Toplu taşıma,
içeren soruları yanıtlayabilir.
kamu politikaları, reklam ve sağlık (OECD, 2018; OECD, 2023). 1b Bu düzeydeki öğrenciler; ihtiyaç duyulan tüm bilgilerin basit bir gösterimle (ör. tablo veya grafik) açıkça verildiği,
anlaşılması kolay bağlamları içeren sorulara yanıt verebilir, gerektiğinde bazı bilgilerin gereksiz olduğunu ve
sorulan belirli bir soru açısından göz ardı edilebileceğini fark edebilir.
Bilimsel Durumlar: Bu sınıflandırmada yer alan problemler, bilim ve teknoloji ile ilişkili konular ve
1c Bu düzeydeki öğrenciler; ilgili tüm bilgilerin basit, tanıdık bir formatta (ör. küçük bir tablo veya resim) açıkça
matematiğin doğal dünyaya uygulanması ile ilgilidir. Bilimsel bağlamlara; hava veya iklim, ekoloji, uzay verildiği ve çok kısa, söz dizimsel olarak basit bir metinde tanımlandığı, anlaşılması kolay bağlamları içeren
sorulara yanıt verebilir.
ve genetik verilebilir (OECD, 2018; OECD, 2023)
* Tablo tüm yeterlik düzeyi tanımlamalarını içermemektedir.
8. Matematik Okuryazarlığı Değerlendirmesi Yeterlik Düzeyleri
9. Fen Okuryazarlığı Değerlendirme Çerçevesi

PISA araştırmasındaki yeterlik düzeyleri, 15 yaş öğrencilerin akademik başarısına yönelik daha net
Etkin bir vatandaş olarak fenle ile ilgili fikirlerle ve fenle alakalı problemlerle uğraşabilme becerisi
bilgi sunmak için öğrencilerin elde ettikleri puana göre ilgili alanda neleri başarıp neleri başaramadıklarını
fen okuryazarlığı olarak tanımlanmaktadır. Fen okuryazarlığı; olguları bilimsel olarak açıklama,
gösteren bir ölçektir. Bu ölçek, yeterlik düzeylerini, yeterlik düzeylerinin alt puanlarını ve düzeye göre
bilimsel sorgulama yöntemi tasarlama ve değerlendirme ile verileri ve bulguları bilimsel olarak
öğrenci yeterliklerini tanımlar. PISA 2022 döngüsü matematik okuryazarlığı alanında sekiz yeterlik
yorumlama yeterliliklerini gerektirir. Fen alanında okuryazar olan bir kişi fen ve teknoloji alanında belli
344 345
düzeyi (1a, 1b, 1c, 2, 3, 4, 5 ve 6) belirlenmiştir. Bu yeterlik düzeyleri içinde 2. yeterlik düzeyi, asgari (temel)
bir mantık çerçevesinde yapılan söylemlere katılmaya isteklidir (OECD, 2017). Aşağıda fen okuryazarlığı
yeterlik düzeyi olarak kabul edilir. Bu yeterlik düzeyindeki öğrenciler matematik bilgi ve becerisini basit
değerlendirme çerçevesinin boyutları verilmiştir (MEB, 2016).
gerçek yaşam durumlarında kullanma becerisi ve iradesi göstermeye başlar. Bu düzeydeki öğrenciler
asgari performans düzeyine ulaşan öğrenciler olarak tanımlanır. PISA 2022 uygulaması, Türkiye’de
öğrencilerin %61’i matematikte asgari performans düzeyine ulaştığını göstermektedir. (MEB 2023b)
PISA 2022 Matematik yeterlik düzeylerine ilişkin örnek yeterlik davranışları Tablo 1’de verilmiştir (MEB

2023b).