Page 349 - Geleceğin İnşası Eğitim 2002-2024

ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME İLE KADEMELER ARASI GEÇİŞ
Verileri ve bulguları bilimsel olarak yorumlama
> Verileri ve bulguları bilimsel olarak yorumlama

> Veriyi bir gösterimden diğerine dönüştürme
> Veriyi analiz etme, yorumlama ve veriden yola çıkarak uygun sonuçlara ulaşma
> Fen alanındaki metinlerde yer alan varsayımları, bulguları ve mantığı tanımlama

> Bilimsel bulgulara ve kurama dayalı argümanlarla görüşlere dayalı argümanları birbirinden
ayırt etme
> Farklı kaynaklardaki bilimsel argümanları ve bulguları değerlendirme

11. Fen Okuryazarlığı Değerlendirmesi Bilgi Boyutu

Şekil 3. Fen Okuryazarlığı Değerlendirme Çerçevesinin Boyutları (MEB, 2016)
İçerik Bilgisi: Bu türden bir bilgi bireyin doğal dünyayı anlaması ve kişisel, yerel/ulusal ve küresel
10. Fen Okuryazarlığı Değerlendirmesi Bilimsel Yeterlilikler bağlamlardaki deneyimlerini anlamlandırılması için gereklidir. Değerlendirme çerçevesinde içerik

bilgisinin göstergeleri ‘bilimler’ yerine ‘sistemler’ olarak adlandırılmıştır (OECD, 2017).
PISA değerlendirmesi fen okuryazarlığı yeterlilikleri Tablo 2’de verilmiştir (MEB, 2016; MEB 2023b).
> Fizik Sistemleri: Maddenin yapı, maddenin kimyasal özellikleri vb.
Tablo 2. Fen Okuryazarlığı Yeterlikleri
> Canlı sistemleri: Hücreler, organizma kavramı, popülasyonlar, ekosistemler vb.

Olguları bilimsel olarak açıklama > Yer ve Uzay sistemleri: Dünyanın katmanları, Uzayda Dünya, Dünya tarihi vb.
> Uygun olan bilimsel bilgiyi hatırlama ve uygulama
> Açıklayıcı modelleri tanımlama kullanma ve oluşturma Süreç Bilgisi: Bilim insanlarının güvenilir ve geçerli veri elde etmek için kullandıkları yöntemlerin bilgisidir.

346 > Uygun tahminler yapma ve bu tahminleri doğrulama Bu tür bilgi hem bilimsel araştırma yapmak hem de belirli iddiaları desteklemek için sunulan kanıtları 347
> Açıklayıcı hipotezler önerme eleştirmek için gereklidir (OECD, 2017).

> Bilimsel bilginin toplum için olan potansiyel çıkarımlarını açıklama Epistemik Bilgi: Fen alanında bilginin oluşturulması sürecinde gerekli olan özelliklerin tanımlanması ve
> Bilimsel Sorgulamayı tasarlama ve değerlendirme belirli yapıların anlaşılması demektir. Bu tür bilgiye sahip bireyler bilimsel teori ile hipotez veya bilimsel

gerçek ile gözlem arasındaki ayrımı örneklerle açıklayabilir (OECD, 2017).
Bilimsel Sorgulama Yöntemi Tasarlama ve Değerlendirme
> Bilimsel bir çalışmadaki araştırma konusu olan soruyu ayırt etme 12. Fen Okuryazarlığı Değerlendirmesi Yeterlik Düzeyleri
> Bilimsel araştırma konusu olabilecek soruları ayırt etme
PISA değerlendirmesi fen okuryazarlığı alanında öğrencilerin puanlarına göre neleri yapabileceklerini
> Bir soruyu bilimsel yolla araştırma için bir yöntem önerme
gösteren yedi yeterlik düzeyi belirlenmiştir. Tablo 3’te Fen okuryazarlığı kapsamında tanımlanan yedi
> Bilimsel yolla bir soruyu araştırma yollarını değerlendirme
yeterlik düzeyine ilişkin bazı yeterlik davranış örnekleri verilmiştir. Fen okuryazarlığı alanında Türkiye’deki
> Bilim insanları tarafından verileri güvenirliği ve açıklamaların genellenebilirliğinin ve
öğrencilerin yeterlik düzeylerine göre dağılımı incelendiğinde %75’inin asgari performans düzeyine
tarafsızlığının nasıl sağlandığını ifade etme ve değerlendirme
ulaştığı görülmüştür. Diğer deyişle, PISA fen alanında tanımlanan temel düzey yeterliklere Türkiye’deki
her dört öğrenciden üçü sahiptir (MEB, 2023b).