Page 339 - Geleceğin İnşası Eğitim 2002-2024

amaçlanmıştır. Günümüzde uygulanan LGS bu süreçte elde edilen deneyimler doğrultusunda daha sade 2. Ulusal ve Uluslararası Geniş Ölçekli İzleme ve Değerlendirme Çalışmaları
ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME İLE KADEMELER ARASI GEÇİŞ
ve öğrenci merkezli bir yapıya kavuşturulmuştur. Bu değişimler, eğitim sistemindeki genel reformlarla
Millî Eğitim Bakanlığı, geçmişten günümüze uluslararası düzeyde birçok geniş ölçekli değerlendirme
birlikte, liselere geçiş sürecinin daha adil ve şeffaf hale gelmesini hedeflemektedir.
çalışmalarına katılım sağlamış ve bu çalışmalardan elde edilen bulgular yoluyla eğitim sistemimize
1997’den 2004’e kadar LGS, 2004’ten 2008’e kadar OKS, 2008’ten 2013’e kadar SBS, 2014’ten 2018’e yönelik kanıta dayalı politikalar üretme fırsatı ve eğitim sistemimizi dünya genelindeki diğer eğitim

kadar TEOG sınavları ile, 2018’den itibaren ise LGS ile yerleştirme yapılmıştır. 17. MEB Şûrası kararlarında, sistemleri ile karşılaştırma fırsatı elde etmiştir. Bakanlığımızın katıldığı uluslararası geniş ölçekli izleme ve
ilköğretim 8. sınıf sonunda yapılan OKS’nin kaldırılması ve bunun yerine öğrenci başarısının, zihinsel ve değerlendirme çalışmaları şu şekilde sıralanabilir (MEB, 2023a; MEB, 2021):
sosyal gelişimlerinin izlenmesine yönelik rehberlik hizmetlerine, öğretmenler kuruluyla ailelerin kararına
> PISA (Uluslararası Öğrenci Değerlendirme Programı-Programme for International Student
dayalı bir yönlendirme sistemine ağırlık verilmesi gerektiği önerilmiştir. OKS, 2007 yılında kaldırılmış ve
Asessment)
Millî Eğitim Bakanlığı, OKS’nin kaldırılmasının gerekçisi olarak yenilenen müfredatın farklı bir ölçme ve
>
değerlendirme yaklaşımını gerektirdiği belirtilmiştir. TIMSS (Uluslararası Matematik ve Fen Eğilimleri Araştırması-Trends in Mathematics and Science
Study)
Kaldırılan OKS’nin yerine altıncı, yedinci ve sekizinci sınıfların tümünde uygulanan SBS’ler getirilmiştir.
> PILRS (Uluslararası Okuma Becerilerinde Gelişim Araştırması-Progress in Reading Literacy
2011-2013 yıllarında ise sadece sekizinci sınıf öğrencilerine SBS’nin uygulanması kararı alınmıştır. 18. MEB
Study)
Şûrası kararlarında uygulanacak sistemde SBS’nin ortaöğretimde yerleştirmede %70 oranında; altıncı,
yedinci ve sekizinci sınıf not ortalamalarının ise %30 oranında etkili olması kararlaştırılmıştır. Uluslararası geniş ölçekli izleme ve değerlendirme araştırmaları katılımcı ülkelerin için öğretim

programlarını temel alıp ortak bir değerlendirme çerçevesine göre değerlendirme yaptığından dolayı
2013-2014 eğitim öğretim yılından itibaren 4+4+4 eğitim sistemine geçilmesiyle SBS uygulaması
tüm ülkelerin öğretim programına tamamen uyan bir değerlendirme yapması mümkün değildir.
yerine TEOG sistemi uygulanmaya başlamıştır. TEOG, Millî Eğitim Bakanlığı tarafından “İlköğretim
Bu yüzden Ölçme Değerlendirme ve Sınav Hizmetleri Genel Müdürlüğü Öğretim Programlarımızı
Kurumları Yönetmeliği” ve “Ortaöğretim Kurumları Yönetmeliği’ esas alınarak hazırlanan “Ortaöğretim
kapsayan ve ülkemizin öğrenci özelliklerini dikkate alan ulusal değerlendirmeler yapılmaktadır. Ölçme
Kurumlarına Geçiş Yönergesi” ile kamuoyu bilgisine sunulmuştur (Tebliğler Dergisi, Ocak 2014). TEOG
Değerlendirme ve Sınav Hizmetleri Genel Müdürlüğü tarafından yapılan Ulusal İzleme ve Değerlendirme
sınavı, önceki sınavlardan farklı olarak yılda iki kez yapılmış ve sadece o ders dönemi kazanımlarını
çalışmaları şu şekilde sıralanabilir (MEB 2023a, MEB 2018):
kapsamıştır. Ayrıca, öğrencilere mazeret sınavı imkânı sunulmuş ve liselere giriş puanı okul başarısıyla
336 337
birlikte değerlendirilmiştir. > Dört Beceride Türkçe Dil Sınavı, Akademik Becerilerin İzlenmesi ve Değerlendirilmesi (ABİDE)
> Ölçme Değerlendirme Uygulamalarını İzleme, Araştırma Geliştirme Projesi
2018 yılında TEOG sınavından LGS’ye geçiş yapılmıştır. Liselere Geçiş Sistemi’nde liselere öğrenci
>
yerleştirme, iki farklı yöntemle yapılmaktadır. Liselere geçiş sistemine ilişkin sınav, Millî Eğitim Okul Tabanlı İzleme Sistemi olarak belirtilmektedir.
Bakanlığı’na bağlı eğitim kurumlarında öğrenim görmekte olan öğrencilere yönelik olarak, 81 il ve
3. Uluslararası Geniş Ölçekli İzleme ve Değerlendirme Çalışmaları
bağlı ilçeler ile belirlenen yurt dışı sınav merkezlerinde, Ölçme, Değerlendirme ve Sınav Hizmetleri
3.1. PISA (Uluslararası Öğrenci Değerlendirme Programı)
Genel Müdürlüğü tarafından eş zamanlı olarak uygulanan merkezi bir sınavdır. Bu sınav, resmî ve özel
ortaokullar, imam hatip ortaokulları ve geçici eğitim merkezlerinin sekizinci sınıflarında öğrenim gören OECD (Organization for Economic Cooperation and Development- Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma

öğrencilerin fen liseleri, sosyal bilimler liseleri, proje okulları ile mesleki ve teknik Anadolu liselerinin Teşkılatı) tarafından yürütülen PISA araştırması, öğrencilerin okulda edindikleri bilgi ve becerileri
Anadolu teknik programlarına yerleştirilmesi amacıyla Millî Eğitim Bakanlığı tarafından yapılmaktadır. günlük yaşamlarında ne derece etkili bir şekilde kullanabildiklerini değerlendirmeyi amaçlamaktadır.
Yerel yerleştirme merkezi sınava katılma durumundan bağımsız olarak, öğrencilerin ikamet ettikleri İlk olarak 2000 yılında uygulanmaya başlanan PISA araştırmasına, ülkemiz 2003 yılından itibaren üçer
veya yakın bölgelerdeki sınavsız öğrenci alan okullara tercihleri doğrultusunda yerleştirilmesini ifade yıllık dönemler halinde gerçekleştirilen uygulamalarla katılmaya başlamıştır. PISA araştırması, 15 yaş
etmektedir (MEB, 2019). grubundaki öğrencileri matematik okuryazarlığı, fen okuryazarlığı ve okuma becerileri alanlarında

ve her döngüde belirlenen bir yenilikçi alanda (ör. finansal okur yazarlık, küresel yeterlilikler)