Page 116 - Geleceğin İnşası Eğitim 2002-2024

alan Amaç ve Hedefler kısmında eğitimin demokratikleşmesi, eğitime katılım ve eğitimde fırsat eşitliği planlanan programlar için ön hazırlık niteliği taşıyan danışma organı olarak tanımlanmaktadır
kavramlarıyla ilgili amaç ve hedefler ise şu şekilde listelenebilir:
> Amaç 1: Temel eğitimde fırsat eşitliği ve eğitime erişimin sağlandığı, öğretim süreçleri ve eğitim
ortamlarının etkin kullanıldığı bir ekosistem inşa ederek öğrencileri çağın gerektirdiği evrensel
EĞİTİME KATILIM VE EĞİTİMDE FIRSAT EŞİTLİĞİ
yeterliliklere sahip, millî ve manevi değerleri benimsemiş sağlıklı ve mutlu bireyler olarak
yetiştirmek
> Hedef 1.1: Temel eğitimde fırsat eşitliğini sağlayarak eğitime erişimi artırmaya yönelik
EĞİTİMİN DEMOKRATİKLEŞMESİ,
iyileştirmeler hayata geçirilecektir.
> Amaç 4: Farklılıkları dikkate alan bir özel eğitim ve rehberlik anlayışıyla öğrencilerin, eğitim ve
yaşam süreçlerindeki potansiyellerini en üst düzeye çıkaracak ve özel gereksinimli bireylerin
toplumla bütünleşmelerini sağlayacak bilgi ve beceriler ile ilgi ve yetenekleri doğrultusunda
gelişimlerini destekleyecek fiziki, beşerî ve teknolojik imkânları artırmak.
> Amaç 5: Türkiye Yüzyılı inşasında millî, manevi ve kültürel değerlerini özümsemiş; çağın
gereklerine uygun bilgi, beceri, tutum ve davranışlar ile demokratik anlayışa ve millî şuura sahip
şahsiyetli ve üretken öğrenciler yetiştirmek ifadeleri yer almaktadır.
2002-2024 yılları arasında Millî Eğitim Bakanlığı üst politika belgesi olan stratejik planlarda da eğitimin
demokratikleşmesi, eğitime katılım ve eğitimde fırsat eşitliği kavramlarına yönelik hedef ve amaçlar yer
almaktadır. Bu kapsamda özellikle eğitimde erişimin ve fırsat eşitliğinin güçlendirilmesi hedeflenmiştir.
Ortaöğretim Genel Müdürlüğünce YKS’ye hazırlanan öğrencilere yönelik yardımcı kaynaklar
114 hazırlanmaktadır. 2022-2023 ve 2023-2024 eğitim öğretim yıllarında ortaöğretim kurumlarında
öğrenim gören öğrencilere bu yardımcı kaynaklar basılı olarak dağıtılmıştır. 3 Adım Soru Bankası
yardımcı kaynağı ile YKS’ye hazırlanan öğrenciler sınav derslerine yönelik hazırlıklarını zengin ve farklı
soru tipleri desteklemektedirler. 3 Adım Denemeler yardımcı kaynağı sayesinde öğrenciler gerçeğe yakın
denemelerle kendilerini test ederek, eksiklerini görme ve yol haritalarını yeniden şekillendirebilmektedir.
Dört Dörtlük Konu Pekiştirme Testleri sayesinde öğrenciler hem sınava hazırlık sürecini başka
kaynaklara ihtiyaç duymadan sürdürebilmekte hem de okul derslerini bu yardımcı kaynaklar sayesinde
pekiştirebilmektedirler.
3. Eğitimin Demokratikleşmesi, Eğitime Katılım ve Eğitimde Fırsat Eşitliğinin Millî
Eğitim Şûralarındaki Yeri ve Gelişimi (2002-2024)
Millî eğitiminin önemli politika belirleyicileri arasında yer alan şûralar; bilim ve bürokrasi dünyasından
önemli kişilerin katılmasıyla devletin eğitim politikalarını toplumun ve çağın ihtiyaçlarına göre planlayarak
kurguladığı, farklı paydaşların bir araya gelerek eğitim sistemine yön verdiği, gelecekte hazırlanması
(Kandemir, 2022). Şûraların Millî Eğitim Bakanlığı’nın en yüksek danışma kurulu olduğu söylenebilir.
Şûralar yasal tanımı gereği, Türkiye’de eğitim sistemini geliştirmek ve eğitimin niteliğini yükseltmek
için eğitim ve öğretim ile ilgili konuları incelemekten ve öneri niteliğinde kararlar almaktan sorumludur
(ERG, 2010). Şûralarda eğitim ve öğretimle ilgili konularda görüşmeler yapılarak tavsiye niteliğinde
kararlar alınmaktadır. Millî eğitimde yapılan düzenlemelerin genellikle şûralarda ele alındığı ve tartışıldığı
görülmektedir. Şûraların eğitim konusunun en üst düzeyde tartışıldığı ve ele alındığı bilimsel niteliğe
sahip olduğu görülmektedir. Şûralar, 08.09.1995 tarihli ve 22398 sayılı Resmî Gazetede yayımlanan
“Millî Eğitim Şûrası Yönetmeliği” ne (bu yönetmelik 08.07.2014 tarihli ve 29054 sayılı Resmî Gazetede
yayımlanan “Millî Eğitim Şûrası Yönetmeliğinin” 21. maddesi gereği yürürlükten kaldırılmıştır) göre dört
yılda bir toplanması gerekmektedir. Ancak bu süre her zaman uygulanmamıştır. 1962’den 1970’e kadar
ve 1999’dan 2006’ya kadar şûra toplanmamıştır. (ERG, 2010). 2006’dan bu yana ise her dört yılda bir
toplanmıştır. Bu durum eğitimin paydaşlarıyla danışma sürecinin algısı ve istikrarı için olumlu bir gelişme
olarak değerlendirilebilir.
Eğitimin demokratikleşmesi, eğitime katılım ve eğitimde fırsat eşitliği bakımından Millî Eğitim
Bakanlığı tarafından 2006 yılında gerçekleştirilen 17. Millî Eğitim Şûrası’nda tüm grupların eğitime
erişiminin sağlanması, katılımcı yönetim, şeffaflık, fırsat eşitliği ve hesap verilebilirlik konularında kararlar
olduğu görülmektedir (17. MEB Şûrası, 2006). 2010 yılında gerçekleştirilen 18. Millî Eğitim Şûrasında
da eğitimin demokratikleşmesi, eğitimde fırsat eşitliği ve eğitime katılım başlıklarına yönelik önemli
öneriler olduğu görülmektedir (18. MEB Şûrası, 2010). Bu öneriler, eğitimin toplumun tüm kesimlerine
ulaşmasının sağlanmasını, eğitimde adil ve eşit fırsatların yaratılmasını ve eğitim sürecine katılımın
artırılmasını hedeflemektedir (TTKB, 2024). Bu amaçla, 18. Millî Eğitim Şûrası’nda alınan kararlarda okul 115
öncesi eğitimin yaygınlaştırılması, taşımalı eğitim, kız çocuklarının eğitime katılımı, okul yönetiminde
katılımcılık ve dijital eğitime erişimin artırılması gibi önerilerin öne çıktığı görülmektedir. 2014 yılında
gerçekleştirilen 19. Millî Eğitim Şûrası’nın da 18. Millî Eğitim Şûrası’nın üzerine inşa edilmiş olduğu fakat
birtakım yeni önceliklerle farklılaştığı görülmektedir. 19. Millî Eğitim Şûrası’nda fırsat eşitliğine yönelik
vurgunun, dezavantajlı grupların ve engelli bireylerin eğitime katılımlarının daha fazla desteklenmesi
üzerine yoğunlaşmış olduğu görülmektedir (19. MEB Şûrası, 2014). Eğitimin demokratikleşmesi
konusunda, daha katılımcı bir müfredat anlayışı ve öğrenci merkezli seçenekler sunulması hedeflenirken;
eğitime katılım ve eğitimde fırsat eşitliği konularında teknolojinin ve dijitalleşmenin katkısının artırılması,
engelli bireyler için okul binalarının erişilebilirliği gibi daha somut erişim önlemlerinin alınması gibi güncel
yaklaşımlar benimsenmiştir. Bu, eğitimde daha kapsayıcı ve modern bir yapının oluşturulması açısından
önemli bir adımı ifade etmektedir. 19. Millî Eğitim Şûrası’nda eğitime katılım konusuna daha geniş bir
açıdan bakılmıştır. Dijitalleşmenin ve teknolojiye erişimin artırılması ile eğitime katılımın desteklenmesi
gerektiği ifade edilmiştir (TTKB, 2019). Teknolojik altyapının güçlendirilerek tüm öğrencilere dijital