Page 113 - Geleceğin İnşası Eğitim 2002-2024

Türkiye’de 2002-2024 yılları arasında eğitimin demokratikleşmesi, eğitime katılım ve eğitimde fırsat Bununla birlikte isteyen öğrenciler din, ahlak ve değer alanı derslerini de seçmeli olarak
eşitliği kavramları için bir başka kırılma ve dönüm noktası olarak 2012 yılı gösterilebilir. 2012 yılında seçebilmektedir. Seçmeli derslerin öğrencileri ilgi ve yeteneklerini ortaya çıkarması, öğrencilerin

eğitimin demokratikleşmesi, eğitime katılım ve eğitimde fırsat eşitliğinin önündeki önemli engellerin bilişsel, duyuşsal ve sosyal gelişimlerine katkı sağlaması beklenmektedir. Hızla değişen dünyada
kaldırılmasına yönelik gelişmeler şu şekilde listelenebilir: öğrencilerin bu değişime uyum sağlayabilmesi için, yaşam becerilerinin de geliştirilmesi
EĞİTİME KATILIM VE EĞİTİMDE FIRSAT EŞİTLİĞİ
gerekmektedir (Memduhoğlu ve Mazlum, 2013). 2012-2013 eğitim öğretim yılında uygulamaya
> Üniversite giriş sınavlarında 1999 yılında uygulamaya konulan ve tüm meslek liselerini kapsayan
konan seçmeli dersler ile öğrencilere ilgi ve yeteneklerine göre ders seçenekleri sunulmuştur
katsayı mağduriyetinin uygulamadan kaldırılması
(TTKB, 2012). Öğrencilerin eğitim almak istedikleri dersler konusunda seçim yapabilmeleri,
EĞİTİMİN DEMOKRATİKLEŞMESİ,
Türkiye’de mesleki eğitim, öneminin ve ihtiyaçlarının üzerinde en fazla durulan eğitim konularından eğitimin demokratikleşmesi ve fırsat eşitliği için çok önemli bir adım olarak değerlendirilebilir.
bir tanesidir. Özellikle okula devam sorununun ve okul terki oranlarının yüksek olması ve akademik
> Millî Eğitim Bakanlığına Bağlı Okul Öğrencilerinin Kılık ve Kıyafetlerine Dair Yönetmelik ile
başarının düşüklüğü mesleki eğitimin başlıca sorunları olarak tanımlanabilir. Hâlihazırda sorunlar
öğrencilerin başörtüsü sorununun ortadan kalması
yaşayan mesleki eğitim alanında, 1999 yılında yürürlüğe giren ve on yılı aşkın bir sürede devam eden
katsayı uygulaması, mevcut durumu çok daha problemli hale getirmiştir (Özer, 2021). 1999-2011 yılları Ülkemizde 2000’li yıllarda yaşanan antidemokratik uygulamaların başında başörtüsü yasağı
arasında Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Sisteminde öğrencilerin üniversiteye yerleşmesinde kullanılan gelmektedir. Başörtüsü yasakları ile kız çocuklarının ve kadınların eğitimin tüm kademelerine erişimleri
puanların hesaplanmasında, mezun oldukları okul türlerine ve alanlarına göre farklı katsayılar engellenmiş ve eğitimden uzaklaşmalarına sebep olunmuştur. Bu durum, eğitime erişim oranlarının da
uygulanmıştır (Doğan ve Yuret, 2015). Bu durum öğrencilerin mesleki eğitime yönelimlerini problemli düşük kalmasına yol açarak sistemik bir engel oluşturmuştur. Millî Eğitim Bakanlığı tarafından 27 Eylül

bir hale getirerek özellikle akademik başarısı yüksek öğrencileri mesleki eğitimden uzaklaştırmıştır. 2013 tarihinde “Millî Eğitim Bakanlığına Bağlı Okullarda Kılık ve Kıyafetlerine Dair Yönetmelik’te yapılan
Demografik özelikleri ne olursa olsun tüm öğrencilerin eğitim olanaklarından eşit şekilde yararlanması değişiklikler ile öğrencilere, okul ortamlarındaki kılık ve kıyafetlerine ilişkin serbestlik tanınmıştır. Bu
temel ilkesine dayalı olan “fırsat eşitliği”ne tamamen ters olan bu uygulama meslek lisesi ve imam hatip yönetmelikle okullardaki başörtüsü yasağı ortadan kalkmıştır. Bu yönetmelik değişiminin spesifik olarak

lisesi öğrencilerine sistemik bir dezavantaj oluşturmuş, okullar arası başarı farklarının derinleşmesine yol eğitime katılım ve eğitimde fırsat eşitliği açısından önemli sonuçlar doğurmuş olduğu söylenebilir.
açmıştır (Kurt ve Gür, 2012; Sönmez, 2008). Meslek liseleri için eğitime katılım ve eğitimde fırsat eşitliğinin
> Yenilik ve Eğitim Teknolojileri Genel Müdürlüğü (YEĞİTEK) tarafından bir çevrim içi sosyal
önündeki en büyük engellerden biri olarak değerlendirilen bu uygulama 2012 yılındaki üniversiteye geçiş
platform olarak Eğitim Bilişim Ağı (EBA) tasarlanması
sınavlarında kaldırılmıştır.
110 111
Dünya genelinde, teknolojinin eğitim sistemlerinde yaratmış olduğu değişimler Türkiye’de de Bilgisayarlı
> 8 yıllık zorunlu eğitim yerine, 12 yıllık kademeli zorunlu eğitime geçilmesi
Eğitime Destek, Her Sınıfa Bir Bilgisayar, Eğitime %100 Destek ve son olarak da FATİH Projesi gibi projelerle

222 sayılı İlköğretim ve Eğitim Kanununun 7. maddesinin birinci fıkrasındaki değişiklikle hayata yansımasını göstermiştir. Millî Eğitim Bakanlığı (MEB) tarafından 2012 yılında pilot olarak seçilen 17 ile bağlı
geçirilen 4+4+4 Eğitim Sistemi ile 8 yıllık zorunlu eğitim yerine 12 yıllık kademeli zorunlu eğitime 52 okulda FATİH (Fırsatları Arttırma ve Teknolojiyi İyileştirme Hareketi) Projesi hayata geçirilmiştir.
geçilmiştir. 4+4+4 Eğitim Sistemi, eğitimde eşitliği sağlamak ve eğitimde fırsat eşitliğini artırmak
MEB 2010-2014 Stratejik Planında yer alan “Bakanlığımıza bağlı okul ve kurumlarda bölgesel
amacıyla uygulamaya konulmuştur. Bu değişiklik, özellikle kız çocuklarının ve dezavantajlı kesimlerin
farklılıkları gidermek amacıyla 2014 yılı sonuna kadar tümünün bilişim teknolojilerinden yararlanmasını
eğitime katılım sürelerini artırmıştır (MEB, 2012). Öğrencilerin eşit haklara sahip olması, karar alma
sağlamak” maddesi FATİH Projesinin kaynağını oluşturmaktadır (Demir vd., 2018). Tüm okullarda, FATİH
süreçlerine katılımları ve eğitim politikalarının toplumsal ihtiyaçlara uygun olarak şekillendirilmesi
Projesiyle birlikte teknolojik şartlar iyileştirilmiş ve okullar bilişim teknolojileri (BT) araçlarıyla donatılarak
eğitimin demokratikleşmesi için 12 yıllık kademeli zorunlu eğitim önemli bir adım olarak görülmektedir.
eğitimde fırsat eşitliğine katkı sağlanmıştır. Donanım ve yazılım altyapısı sağlanan okullarda, teknolojinin
> “Yaşayan Diller ve Lehçeler” dersi ile ana dili farklı olan öğrencilere Kürtçe, Zazaca, Abhazca, eğitimde verimli bir şekilde kullanımı için eğitsel e-içeriğin sağlanması ve yönetilmesi ihtiyacı doğmuştur.

Çerkezce, Lazca, Boşnakça gibi dersleri seçme fırsatının verilmesi12 yıllık kademeli zorunlu Duyulan bu ihtiyaç doğrultusunda 2012 yılında Yenilik ve Eğitim Teknolojileri Genel Müdürlüğü (YEĞİTEK)
eğitime geçiş 4+4+4 eğitim sisteminde “Yaşayan Diller ve Lehçeler” dersi ile ana dili farklı olan çevrim içi sosyal bir platform olan Eğitim Bilişim Ağını (EBA) tasarlamıştır (YEĞİTEK, 2024).
öğrenciler Kürtçe, Zazaca, Abhazca, Çerkezce, Lazca, Boşnakça gibi dersleri alabilmektedirler.