Page 114 - Geleceğin İnşası Eğitim 2002-2024

Eğitim ve öğretim içeriklerinin elektronik ortamda sunulması öğrencilerin bilgiye erişimini ve gelişmeler her alanda olduğu gibi eğitim kurumlarını da etkilemektedir. Bu değişimler eğitim
kolaylaştırarak öğrencilere etkin bir öğrenme sağlamaktadır. Bu da eğitimde fırsat eşitliğinin kurumlarının amaç, hedef, yapı ve ilkelerinin uzun dönemde çevreye uyumda güçlüklerle karşılaşmasına

sağlanmasına katkı sağlamıştır. Çevrim içi ve etkileşimli sosyal bir platform olan EBA; zengin ve ve geçerliliğini yitirmesine yol açmaktadır. Rekabete dayalı küresel dünyada varoluşlarının devamlılığını
eğitici içerik sunmak, bilişim kültürünü yaygınlaştırmak, içerik taleplerine yanıt vermek, bilgiyi tehdit eden bu süreç, eğitim kurumlarını planlı hareket etmeye ve önlem almaya zorlamaktadır
EĞİTİME KATILIM VE EĞİTİMDE FIRSAT EŞİTLİĞİ
kullanmak ve yapılandırmak, farklı öğrenme stillerine sahip bireylere hitap etmek ve teknolojiyi bir (Memduhoğlu ve Uçar, 2012). Ülkemizde 24/12/2003 tarihli T.C Resmî Gazetede, yayınlanarak yürürlüğe
araç olarak kullanmak amacıyla tasarlanmıştır (MEB, 2016). Altyapı, içerik, öğrenci merkezli öğrenme, giren 5018 Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu gereğince tüm kurumlarda stratejik plan hazırlama

öğretmen eğitimi gibi temel bileşenlerin bir araya gelmesi, sürecin başarılı şekilde yürütülmesine katkı zorunluluğu getirilmiştir. 5018 sayılı Kanun’da stratejik plan, “kamu idarelerinin orta ve uzun vadeli
EĞİTİMİN DEMOKRATİKLEŞMESİ,
sağlamaktadır. Bu bileşenlerin birbirleriyle uyumlu hale getirilmesi, bütün öğrencilerin daha etkili bir amaçlarını, temel ilke ve politikalarını, hedef ve önceliklerini, performans ölçütlerini, bunlara ulaşmak
şekilde öğretim süreçlerine dahil edilebilmesine yani eğitime katılımın ve fırsat eşitliğinin gelişmesine için izlenecek yöntemler ile kaynak dağılımlarını içeren plan” olarak tanımlanmıştır (Resmî Gazete, 2003).
olanak tanımaktadır (Bozkurt vd., 2021). Stratejik plan, kurumun ne olduğunu ne yaptığını ve niçin yaptığını şekillendirerek kuruma yol gösteren

temel faaliyetlerin ve kararların üretilmesi için disipline edilmiş çalışmaları ifade etmektedir (Bryson,
Millî Eğitim Bakanlığının, 2012 yılı içinde eğitimin demokratikleşmesi, eğitime katılım ve eğitimde
1995). Bu tanımdan hareketle Millî Eğitim Bakanlığının 2002-2024 yılları arasında hazırlamış olduğu
fırsat eşitliği kavramlarının önündeki engelleri kaldırarak, bu kavramların eğitim sürecinde daha
stratejik planlarda eğitimin demokratikleşmesi, eğitime katılım ve eğitimde fırsat eşitliği kavramları
bilinir olması için birçok düzenleme yaptığı görülmektedir. Ancak durum bununla sınırlı kalmamıştır.
ile ilgili amaçlarını, temel ilke ve politikalarını, hedef ve önceliklerini, performans ölçütlerini ve bunlara
2018 yılında yayımlanan “2023 Eğitim Vizyonu Belgesi”, ile de eğitimin demokratikleşmesi, fırsat
ulaşmak için izlenecek yöntemleri incelemek yerinde olacaktır. Millî Eğitim Bakanlığı, 2002-2024 yılları
eşitliği ve eğitime katılım açısından önemli hedefler ortaya konmuştur. Bu belge, tüm öğrencilerin
arasında beş adet stratejik plan hazırlamıştır. Bu planlar ve içerikleri şu şekilde sıralanabilir:
nitelikli eğitime erişiminin sağlamasını, sosyal ve ekonomik farklılıkların eğitimde yarattığı olumsuz
>
etkilerin azaltılmasını ve demokratik, katılımcı eğitim ortamı oluşturmak için farklı politika önerilerini 2005-2010 Stratejik Planı: Eğitim sisteminin iyileştirilmesi ve Avrupa Birliği›ne uyum sürecine
içermektedir. Eğitimde farklılıklara saygının artırılması ve okul ortamlarında daha kapsayıcı bir yapı katkı sağlamak amacıyla hazırlanan ilk stratejik plandır (MEB, 2010).
oluşturulması bu hedefler arasında yer almaktadır (MEB, 2018). 2023 Vizyon Belgesi, eğitimde eşitliği ve > 2010-2014 Stratejik Planı: Eğitimde kaliteyi artırmak, fırsat eşitliği sağlamak ve öğretmen
kapsayıcılığı artırmayı, her bireyin kendi ihtiyaçları doğrultusunda eğitim alabilmesini amaçlamaktadır. niteliğini geliştirmek üzerine yoğunlaşmaktadır (SGB, 2009).

2023 Vizyon Belgesinde öğretim programlarının esnekleştirilerek öğrenci merkezli yaklaşımların
> 2015-2019 Stratejik Planı: Eğitime erişim, katılım ve fırsat eşitliği konularına vurgu yapmakta,
112 113
benimsenmesi eğitimin demokratikleşmesi için önemli bir adım olarak görülebilir. Ayrıca, öğretmenlerin
çağdaş ve yenilikçi eğitim uygulamalarını hedeflemektedir (SGB, 2015)
mesleki gelişim programlarına daha fazla erişimi sağlanarak eğitimde fırsat eşitliğine katkı sunulmuştur.
> 2020-2024 Stratejik Planı: Eğitimde demokratikleşme, eşitlik, nitelikli eğitim ve dijitalleşme
2023 Eğitim Vizyonunda, eğitime katılımın artırılması amacıyla dezavantajlı gruplar için daha kapsayıcı
süreçlerini kapsamaktadır (SGB, 2019).
eğitim politikaları benimsenmiştir. Bu politikalar, farklı sosyoekonomik ve kültürel arka planlara sahip
öğrencilerin eğitim olanaklarından eşit oranda faydalanmalarını sağlamaya yöneliktir. Bunun dışında, > 2024-2028 Stratejik Planı: Eğitimde sürdürülebilir gelişme, eşitlik ve dijitalleşme hedeflerine
erken çocukluk eğitimine erişim oranının artırılması ve her çocuğun nitelikli eğitime ulaşması temel odaklanarak güncel eğitim ihtiyaçlarını karşılamaya yönelik hedefler içermektedir (SGB, 2024).
hedefler arasında gösterilmektedir. Vizyon belgesinin, eğitimde fırsat eşitliği için hem bölgesel farklılıkları
5018 sayılı Kanun gereği, Millî Eğitim Bakanlığının orta ve uzun vadeli amaçlarını, temel ilke ve
azaltmayı hem de eğitime erişimi engelleyen faktörleri ortadan kaldırmayı amaçlayan projeleri de
politikalarını, hedef ve önceliklerini, performans ölçütlerini, bunlara ulaşmak için izlenecek yöntemler
içermekte olduğu görülmektedir (Arkan ve Kaya, 2018; Hamarat ve Arkan, 2018; Köksal, 2019; Ertürk,
ile kaynak dağılımlarının yer aldığı stratejik planlarında eğitimin demokratikleşmesi, eğitime katılım
2020).
ve eğitimde fırsat eşitliği kavramlarının temel hedefler olarak yer aldığı görülmektedir. Millî Eğitim

Millî Eğitim Bakanlığı, 2002-2024 yılları arasında eğitimin demokratikleşmesi, eğitime katılım ve Bakanlığının önümüzdeki dört yılın amaç, hedef ve temel politikalarını içeren MEB 2024-2028 Stratejik
eğitimde fırsat eşitliği kavramları ile ilgili birçok yasal düzenleme ve projeleri hayata geçirmiştir. Bu Planı “Geleceğe Bakış” bölümünde fırsat eşitliği ve katılımcılık kavramlarının temel değerler arasında yer
bağlamda birçok gelişmenin kaynağında stratejik planların olduğu söylenebilir. Yaşanan hızlı değişim aldığı görülmektedir. Millî Eğitim Bakanlığı 2024-2028 Stratejik Planı “Geleceğe Bakış” bölümünde yer