Page 386 - Geleceğin İnşası Eğitim 2002-2024

(Döş ve Kır, 2013). Bunun yanı sıra, okulların var olma amaçlarından biri olan sosyal bir öğrenme alanı bir unsur olarak kabul edildiğinden, dünya genelinde pek çok ülkede eğitim faaliyetlerinin niteliğini
yaratmak, bu faaliyetler sayesinde mümkün olabilmektedir. İlgili etkinlikler öğrencilerin gelişimlerine ve yükseltmek amacıyla söz konusu faaliyetler, zorunlu ders kapsamında yer almaktadır. Japonya’da ahlak

toplum yaşamına uyum sağlamalarına katkıda bulunmakta; problem çözme, demokratik davranışlar eğitimi, spor ve kültürel etkinlikler aracılığıyla güçlendirilmektedir. Malezya, tüm eğitim seviyelerinde ders
kazanma, sosyalleşme ve kültürlenme süreci için de destek olmaktadır. Aynı zamanda okul ortamında dışı etkinliklerin zorunlu olmasını sağlamaktadır. Çin’de ahlaki gelişim için beden eğitimi ve güzel sanatlar
bu fırsatların öğrencilere sunulması, sosyal açıdan dezavantajlı çocukların yaşadığı eşitsizliğin telafi kurslarına büyük önem verilmektedir (Köse, 2003; Akt. Acar ve Gündüz, 2012). Norveç’te ise okullar,
edilmesi ve öğrencilerin okul dışında kötü ortamlara yönelmesinin de önüne geçilmesi açılarından gençleri fiziksel aktiviteye teşvik etmek amacıyla ulusal yönergeler geliştirmiştir (Torsheim vd. 2008;
PROJELER İLE BİLİMSEL, SOSYAL,
önemlidir (Yaman, 2021). Tüm bunların yanı sıra öğrencilerin farklılıklara, toplumsal çeşitliliklere daha Akt. Acar ve Gündüz, 2012). Sportif faaliyetler ise, öğrencilerin hem bedenen hem zihnen gelişimlerini
KÜLTÜREL, SANATSAL FAALİYETLER
fazla empati ve saygı ile yaklaşmaları noktasında sağladığı katkı açıktır (Banks ve Banks, 2012). destekleyerek onları her anlamda güçlendirmek için elzemdir. Söz konusu faaliyetler; takım çalışması
ile iş birliğine dayalı öğrenmeyi desteklemekte, yaşam boyu bilincinde olarak sergilenmesi gereken
5. Uluslararası Raporlar ve Üst Politika Belgelerinde Sosyal, Sportif ve Kültürel
adil ve ilkeli hareket etme prensibi (fair play) ile gerçek hayata aktarılabilecek becerilerin geliştirilmesini
Faaliyetlerin Önemi
sağlamaktadır (Eurydice, 2013).
Sosyal, sportif ve kültürel faaliyetler denilince bu durum daha çok bir seçenek veya müfredat dışı
Derslerde edinilen akademik bilginin uygulamaya ve beceriye koşulması için sanatsal, sportif ve
yapılan etkinlikler gibi görülse de aslında bu çocuklara özgü bir haktır. Çocukların haklarını uluslararası
kültürel faaliyetler yoluyla yaratıcı düşünme ve estetik açıdan farklı bakışlarla kişinin genel bakış açısının
düzeyde en geniş kapsamda koruyan ve 196 üye devlet tarafından (ABD hariç) kabul edilen 1989
ve ufkunun genişletilmesi hedeflenmektedir. Bu yaratıcı ve farklı bakış açısının kişide gelişmesiyle kişinin
tarihli Birleşmiş Milletler Çocuk Hakları Sözleşmesi, 31. maddesi ile çocukların sosyal, sportif ve kültürel
sorun çözme becerileri açısından gelişmesi için söz konusu faaliyetlerin, bireylerin yaş grubuna uygun,
haklarını korumaktadır (Yaman, 2022). Türkiye’nin taraf olarak 1994 yılında imzaladığı ve 1995 yılında
bilimsel ve akılcı yöntemlerle ele alınması esas olmalıdır (MEB Aile ve Tüketici Hizmetleri, 2011). Uluslararası
Resmî Gazetede yayımlanması ile yürürlüğe giren bu sözleşmenin 31. maddesi, söz konusu hakkı şöyle
kuruluşlar son yıllarda sanat eğitimine artan bir ilgi göstermiş ve bu ilgi, çalışmanın arka planını oluşturan
tanımlamaktadır:
kilit politika gelişmelerine yol açmıştır. Özellikle UNESCO, eğitim ve kültür alanında politika girişimlerinin
> Madde 31 — 1. Taraf Devletler çocuğun dinlenme, boş zaman değerlendirme, oynama ve yaşına geliştirilmesinde öncü bir güç olmuştur. Sosyal, kültürel ve sanatsal faaliyetlerin önemi noktasında

uygun eğlence (etkinliklerinde) bulunma ve kültürel ve sanatsal yaşama serbestçe katılma geliştirdiği politikalarla dünya genelinde yapılan çalışmaları ile öne çıkan kurumlardan birisi olan UNESCO
hakkını tanırlar. nezdinde, eğitim ve kültürel katılım için insan haklarını desteklemek, bireysel yetenekleri geliştirmek,
384 385
> 2. Taraf Devletler, çocuğun kültürel ve sanatsal yaşama tam olarak katılma hakkını saygı duyarak eğitim kalitesini artırmak ve kültürel çeşitlilik kavramını teşvik etmek olarak ifade edilen sanat eğitimi
tanırlar, onu bu yaşama özendirirler ve çocuklar için, boş zamanı değerlendirmeye, dinlenmeye, konusunda en yetkili makamı olan UNESCO Genel Müdürü tarafından, 1999 yılında sanat ve kültür eğitimi

sanata ve kültüre ilişkin (etkinlikler) konusunda uygun ve eşit fırsatların sağlanmasını teşvik alanındaki tüm paydaşlara, sanat öğretiminin anaokulundan başlayarak her kademedeki çocukların
ederler (T.C. Resmî Gazete, 1995, s.10). eğitiminde özel bir yer edinmesini sağlamak için ne gerekiyorsa yapılması gerektiği ve 2000’lerin başında
Lizbon’da düzenlenen konferansta özellikle sanat eğitiminin tüm toplumda yaygınlaşmasının kurumsal
Buradan hareketle, gerek okul içi gerek okul dışı faaliyetler düşünüldüğünde, çocukların çok yönlü
olarak desteklendiği belirtilmiştir (EURYDICE, 2009).
ve sağlıklı gelişimleri amacıyla yasal olarak da güvence altına alınmış bu hakkı korumak ve uygulamaya

dökmek üzere hem okul sınırlarında hem de okul dışında pek çok faaliyet yapılarak zihinsel ve genel iyilik Yine konu ile ilgili öne çıkan çalışmalara sahip kurum ve kuruluşlardan olan Avrupa Komisyonu
halleri için desteklenmeleri öncelikli duruma getirilmiştir (UNICEF, 2024c). tarafından hazırlanan karşılaştırmalı raporlar incelediğinde, sosyal ve sportif faaliyetlerin artık
öğrencilerin iyilik hallerinin gelişiminde de önemli bir rolü olduğuna değinildiği ve bu faaliyetlerin kapsayıcı
Avrupa’da “müfredat dışı (ders dışı)” olarak adlandırılan bu etkinlikler; kültürel çeşitlilik, uyum süreci,
bir eğitim modeli için de istenmesinden hareketle, fon kaynağı sağlanan başta Erasmus+ projelerinin
yenilikçilik, yaratıcılık, girişimcilik gibi kişiler arası iletişim temelli toplumsal becerileri de kazandırmaktadır
de önceliklerinden olduğu ifade edilmiştir (Gaušas vd, 2024). Eurydice (2013) tarafından hazırlanan diğer
(EU Monitor, 2008). Ders dışı etkinlikler, en genel ifadeyle öğrencilerin kendi ilgi alanlarını ve yeteneklerini
bir karşılaştırmalı eğitim raporunda da öğrencilerin küçük yaşlardan başlayarak başta sportif faaliyetler
fark edip geliştirerek, bu sayede öğrencilerin kendi kişisel özelliklerinin de ortaya çıkmasına imkân
olmak üzere ders dışı faaliyetlerin bedensel, zihinsel ve duygusal gelişimlerinde oynadığı role değinilerek
sağlayan etkinliklerdir (Selçuk, 2006). Bu nedenle sosyal, sportif ve kültürel faaliyetler eğitim için önemli