Page 137 - Geleceğin İnşası Eğitim 2002-2024
P. 137

yapı yatırımları gibi etmenler şeklinde sıralanabilir. 2002-2007 yılları arasında bütçe 7,46 milyar TL’den
                        2019                     4.317.809.824.000                  3,74
 21,36 milyar TL’ye yükselmiştir. En yüksek artış, 2003 yılı (%36,44) ve 2007 yılı (%28,90) gibi yıllarda
                        2020                     5.048.567.945.000                  3,52
 gözlemlenmiştir. Bu yıllarda artışlar, eğitim kalitesini yükseltmek ve okullaşma oranlarını artırmak için
                        2021                      7.256.141.737.000                 2,92
 yapılan yatırımları yansıtmaktadır. 2008’den 2013’e kadar olan dönemde bütçe, 22,91 milyar TL’den 47,50
                        2022                     15.011.775.979.000                 1,83
 milyar TL’ye çıkmıştır. Bu dönemdeki en dikkat çekici artış, 2013 yılında (%21,26) gerçekleşmiştir. 2014
                        2023                    18.654.000.000.000                  3,49
 yılında 55,70 milyar TL olan bütçe, 2019 yılında 113,81 milyar TL’ye ulaşmıştır. Bu dönemdeki artış oranları,
                        2024                     41.159.241.988.232                 3,94
 2016 (%23,15) ve 2019 (%23,00) yıllarında dikkate değer olmuştur. 2020’de bütçe 125,40 milyar TL’den
            Kaynak: Millî Eğitim Bakanlığı 2024 Yılı Bütçe Raporu
 1.090,23  milyar  TL’ye  yükselmiştir.  Bu  yükselme  eğitimdeki  dijital  dönüşümler,  pandemi  sonrası  yeniden
 EĞİTİMİN FİNANSMANI VE BÜTÇE
 yapılanma, uzaktan eğitim, altyapı iyileştirmeleri ve öğretmen maaşlarındaki artışlarla açıklanabilir  (MEB,   Tablo 3’te Türkiye’de eğitime ayrılan bütçenin GSYH içerisindeki payı hem devletin eğitime verdiği
 2024b).    önemi  hem  de  ekonomik  duruma  bağlı  olarak  eğitim  sektörüne  yapılan  yatırımları  değerlendirmek
            açısından önemli bir göstergedir. 2002-2024 yıllarını kapsayan dönemde eğitimin GSYH’ ya oranı dalgalı
 1.2. Eğitimin GSYH İçerisindeki Payı
            bir seyir izlemiştir ve bu oranlar; eğitime yönelik politikaların, ekonomik koşulların ve bütçe tahsislerinin
 Bu  bölümde  2002-2024  yılları  arasında  eğitime  ayrılan  bütçenin,  Gayrisafi  Yurt  İçi  Hasıla  [GSYH]   değişimini yansıtmaktadır.
 içerisindeki payı incelenmiştir. Söz konusu veri setleri aşağıda yer alan Tablo 3’te detaylandırılmıştır.
               2002 yılında eğitimin GSYH içerisindeki payı %2,88 iken bu oran, 2005 yılında %3,15’e yükselmiştir.
 Tablo 3. Yıllara Göre Eğitim Bütçesinin GSYH İçerisindeki Payı  Bu  artış,  eğitimde  geniş  kapsamlı  bir  iyileşme  ve  büyüme  sürecinin  işareti  olarak  değerlendirilebilir.
            2007 yılında bu oran %3,35’e, 2009 yılında ise %3,84’e ulaşmıştır. 2009’daki artış, küresel ekonomik kriz
 Yıllar  GSYH  GSYH’ya Oranı (%)
            sonrası  devletin  sosyal  alanlara,  özellikle  eğitime  yaptığı  yatırımları  artırma  çabalarının  bir  yansıması
 2002  362.109.648.000  2,88
            olarak görülebilir.
 2003  472.171.775.000  3,02
 2004  582.852.798.000  2,97  2012-2016 yılları arasında eğitimin GSYH içerisindeki payında sürekli bir artış gözlenmiştir. 2016 yılında
 2005  680.275.847.000  3,15  bu oran %4,18 ile en yüksek seviyesine ulaşmıştır. Bu dönemde Türkiye, eğitime yönelik yatırımlarını
 2006  795.757.109.000  3,03  artırarak  özellikle  okullaşma  oranını  yükseltmek,  okul  altyapısını  iyileştirmek  ve  öğretmen  açığını
 134                                                                                                       135
 2007  887.714.414.000  3,35  kapatmak gibi amaçlar doğrultusunda önemli adımlar atmıştır. 2023 ve 2024 yıllarında oranın yeniden
 2008  1.002.756.496.000  3,22
            artış gösterdiği ve %3,94’e yükseldiği görülmektedir.
 2009  1.006.372.481.000  3,84
               Eğitimin GSYH içerisindeki payındaki değişimlerin analizi, devletin eğitime verdiği önemi ve ekonomik
 2010  1.167.664.479.000  3,47
            dalgalanmaların  bu  döneme  nasıl  yansıdığını  göstermektedir.  Eğitimin  GSYH  içindeki  payının  yüksek
 2011  1.404.927.615.000  3,5
            olduğu  dönemler,  genellikle  eğitim  altyapısının  genişletilmesi,  öğretmen  istihdamının  artırılması  ve
 2012  1.581.479.251.000  3,58
            eğitim kalitesinin iyileştirilmesi gibi amaçlara yönelik kapsamlı yatırımlarla örtüşmektedir. Buna karşılık,
 2013  1.823.427.315.000  3,75
            bu payın düştüğü dönemlere bakıldığında önceki dönemlerde gerçekleştirilen büyük çaplı yatırımların
 2014  2.054.897.828.000  3,84
            sonuçlarının  alınmaya  başlanması  ve  altyapı  ihtiyaçlarının  büyük  ölçüde  karşılanmış  olmasından
 2015  2.350.941.343.000  3,74
            kaynaklanmaktadır. Eğitim altyapısında belirli bir doygunluğa ulaşılması bu yıllarda büyük ölçekli yeni
 2016  2.626.559.710.000  4,18
            yatırımlara ihtiyaç duyulmadığı anlamına gelmektedir. Dolayısıyla, bütçe eğitimin kalitesini korumak ve
 2017  3.133.704.267.000  3,91
            mevcut sistemleri desteklemek için ayrılmıştır. Eğitime yapılan yatırımların sürekliliği Türkiye’nin uzun
 2018  3.761.165.557.000  3,58
            vadeli kalkınma hedeflerine ulaşması için büyük önem taşımaktadır.
 Yıllar  GSYH  GSYH’ya Oranı (%)
   132   133   134   135   136   137   138   139   140   141   142