Page 136 - Geleceğin İnşası Eğitim 2002-2024

yapı yatırımları gibi etmenler şeklinde sıralanabilir. 2002-2007 yılları arasında bütçe 7,46 milyar TL’den
2019 4.317.809.824.000 3,74
21,36 milyar TL’ye yükselmiştir. En yüksek artış, 2003 yılı (%36,44) ve 2007 yılı (%28,90) gibi yıllarda
2020 5.048.567.945.000 3,52
gözlemlenmiştir. Bu yıllarda artışlar, eğitim kalitesini yükseltmek ve okullaşma oranlarını artırmak için
2021 7.256.141.737.000 2,92
yapılan yatırımları yansıtmaktadır. 2008’den 2013’e kadar olan dönemde bütçe, 22,91 milyar TL’den 47,50
2022 15.011.775.979.000 1,83
milyar TL’ye çıkmıştır. Bu dönemdeki en dikkat çekici artış, 2013 yılında (%21,26) gerçekleşmiştir. 2014
2023 18.654.000.000.000 3,49
yılında 55,70 milyar TL olan bütçe, 2019 yılında 113,81 milyar TL’ye ulaşmıştır. Bu dönemdeki artış oranları,
2024 41.159.241.988.232 3,94
2016 (%23,15) ve 2019 (%23,00) yıllarında dikkate değer olmuştur. 2020’de bütçe 125,40 milyar TL’den
Kaynak: Millî Eğitim Bakanlığı 2024 Yılı Bütçe Raporu
1.090,23 milyar TL’ye yükselmiştir. Bu yükselme eğitimdeki dijital dönüşümler, pandemi sonrası yeniden
EĞİTİMİN FİNANSMANI VE BÜTÇE
yapılanma, uzaktan eğitim, altyapı iyileştirmeleri ve öğretmen maaşlarındaki artışlarla açıklanabilir (MEB, Tablo 3’te Türkiye’de eğitime ayrılan bütçenin GSYH içerisindeki payı hem devletin eğitime verdiği
2024b). önemi hem de ekonomik duruma bağlı olarak eğitim sektörüne yapılan yatırımları değerlendirmek
açısından önemli bir göstergedir. 2002-2024 yıllarını kapsayan dönemde eğitimin GSYH’ ya oranı dalgalı
1.2. Eğitimin GSYH İçerisindeki Payı
bir seyir izlemiştir ve bu oranlar; eğitime yönelik politikaların, ekonomik koşulların ve bütçe tahsislerinin
Bu bölümde 2002-2024 yılları arasında eğitime ayrılan bütçenin, Gayrisafi Yurt İçi Hasıla [GSYH] değişimini yansıtmaktadır.
içerisindeki payı incelenmiştir. Söz konusu veri setleri aşağıda yer alan Tablo 3’te detaylandırılmıştır.
2002 yılında eğitimin GSYH içerisindeki payı %2,88 iken bu oran, 2005 yılında %3,15’e yükselmiştir.
Tablo 3. Yıllara Göre Eğitim Bütçesinin GSYH İçerisindeki Payı Bu artış, eğitimde geniş kapsamlı bir iyileşme ve büyüme sürecinin işareti olarak değerlendirilebilir.
2007 yılında bu oran %3,35’e, 2009 yılında ise %3,84’e ulaşmıştır. 2009’daki artış, küresel ekonomik kriz
Yıllar GSYH GSYH’ya Oranı (%)
sonrası devletin sosyal alanlara, özellikle eğitime yaptığı yatırımları artırma çabalarının bir yansıması
2002 362.109.648.000 2,88
olarak görülebilir.
2003 472.171.775.000 3,02
2004 582.852.798.000 2,97 2012-2016 yılları arasında eğitimin GSYH içerisindeki payında sürekli bir artış gözlenmiştir. 2016 yılında
2005 680.275.847.000 3,15 bu oran %4,18 ile en yüksek seviyesine ulaşmıştır. Bu dönemde Türkiye, eğitime yönelik yatırımlarını
2006 795.757.109.000 3,03 artırarak özellikle okullaşma oranını yükseltmek, okul altyapısını iyileştirmek ve öğretmen açığını
134 135
2007 887.714.414.000 3,35 kapatmak gibi amaçlar doğrultusunda önemli adımlar atmıştır. 2023 ve 2024 yıllarında oranın yeniden
2008 1.002.756.496.000 3,22
artış gösterdiği ve %3,94’e yükseldiği görülmektedir.
2009 1.006.372.481.000 3,84
Eğitimin GSYH içerisindeki payındaki değişimlerin analizi, devletin eğitime verdiği önemi ve ekonomik
2010 1.167.664.479.000 3,47
dalgalanmaların bu döneme nasıl yansıdığını göstermektedir. Eğitimin GSYH içindeki payının yüksek
2011 1.404.927.615.000 3,5
olduğu dönemler, genellikle eğitim altyapısının genişletilmesi, öğretmen istihdamının artırılması ve
2012 1.581.479.251.000 3,58
eğitim kalitesinin iyileştirilmesi gibi amaçlara yönelik kapsamlı yatırımlarla örtüşmektedir. Buna karşılık,
2013 1.823.427.315.000 3,75
bu payın düştüğü dönemlere bakıldığında önceki dönemlerde gerçekleştirilen büyük çaplı yatırımların
2014 2.054.897.828.000 3,84
sonuçlarının alınmaya başlanması ve altyapı ihtiyaçlarının büyük ölçüde karşılanmış olmasından
2015 2.350.941.343.000 3,74
kaynaklanmaktadır. Eğitim altyapısında belirli bir doygunluğa ulaşılması bu yıllarda büyük ölçekli yeni
2016 2.626.559.710.000 4,18
yatırımlara ihtiyaç duyulmadığı anlamına gelmektedir. Dolayısıyla, bütçe eğitimin kalitesini korumak ve
2017 3.133.704.267.000 3,91
mevcut sistemleri desteklemek için ayrılmıştır. Eğitime yapılan yatırımların sürekliliği Türkiye’nin uzun
2018 3.761.165.557.000 3,58
vadeli kalkınma hedeflerine ulaşması için büyük önem taşımaktadır.
Yıllar GSYH GSYH’ya Oranı (%)