Page 136 - Geleceğin İnşası Eğitim 2002-2024
P. 136

yapı yatırımları gibi etmenler şeklinde sıralanabilir. 2002-2007 yılları arasında bütçe 7,46 milyar TL’den
                                                                                                                                       2019                     4.317.809.824.000                  3,74
            21,36 milyar TL’ye yükselmiştir. En yüksek artış, 2003 yılı (%36,44) ve 2007 yılı (%28,90) gibi yıllarda
                                                                                                                                       2020                    5.048.567.945.000                  3,52
            gözlemlenmiştir. Bu yıllarda artışlar, eğitim kalitesini yükseltmek ve okullaşma oranlarını artırmak için
                                                                                                                                       2021                     7.256.141.737.000                 2,92
            yapılan yatırımları yansıtmaktadır. 2008’den 2013’e kadar olan dönemde bütçe, 22,91 milyar TL’den 47,50
                                                                                                                                       2022                     15.011.775.979.000                 1,83
            milyar TL’ye çıkmıştır. Bu dönemdeki en dikkat çekici artış, 2013 yılında (%21,26) gerçekleşmiştir. 2014
                                                                                                                                       2023                    18.654.000.000.000                 3,49
            yılında 55,70 milyar TL olan bütçe, 2019 yılında 113,81 milyar TL’ye ulaşmıştır. Bu dönemdeki artış oranları,
                                                                                                                                       2024                     41.159.241.988.232                3,94
            2016 (%23,15) ve 2019 (%23,00) yıllarında dikkate değer olmuştur. 2020’de bütçe 125,40 milyar TL’den
                                                                                                                           Kaynak: Millî Eğitim Bakanlığı 2024 Yılı Bütçe Raporu
            1.090,23  milyar  TL’ye  yükselmiştir.  Bu  yükselme  eğitimdeki  dijital  dönüşümler,  pandemi  sonrası  yeniden
        EĞİTİMİN FİNANSMANI VE BÜTÇE
            yapılanma, uzaktan eğitim, altyapı iyileştirmeleri ve öğretmen maaşlarındaki artışlarla açıklanabilir  (MEB,      Tablo 3’te Türkiye’de eğitime ayrılan bütçenin GSYH içerisindeki payı hem devletin eğitime verdiği
            2024b).                                                                                                        önemi  hem  de  ekonomik  duruma  bağlı  olarak  eğitim  sektörüne  yapılan  yatırımları  değerlendirmek
                                                                                                                           açısından önemli bir göstergedir. 2002-2024 yıllarını kapsayan dönemde eğitimin GSYH’ ya oranı dalgalı
             1.2. Eğitimin GSYH İçerisindeki Payı
                                                                                                                           bir seyir izlemiştir ve bu oranlar; eğitime yönelik politikaların, ekonomik koşulların ve bütçe tahsislerinin
               Bu  bölümde  2002-2024  yılları  arasında  eğitime  ayrılan  bütçenin,  Gayrisafi  Yurt  İçi  Hasıla  [GSYH]   değişimini yansıtmaktadır.
            içerisindeki payı incelenmiştir. Söz konusu veri setleri aşağıda yer alan Tablo 3’te detaylandırılmıştır.
                                                                                                                              2002 yılında eğitimin GSYH içerisindeki payı %2,88 iken bu oran, 2005 yılında %3,15’e yükselmiştir.
            Tablo 3. Yıllara Göre Eğitim Bütçesinin GSYH İçerisindeki Payı                                                 Bu  artış,  eğitimde  geniş  kapsamlı  bir  iyileşme  ve  büyüme  sürecinin  işareti  olarak  değerlendirilebilir.
                                                                                                                           2007 yılında bu oran %3,35’e, 2009 yılında ise %3,84’e ulaşmıştır. 2009’daki artış, küresel ekonomik kriz
                        Yıllar                       GSYH                     GSYH’ya Oranı (%)
                                                                                                                           sonrası  devletin  sosyal  alanlara,  özellikle  eğitime  yaptığı  yatırımları  artırma  çabalarının  bir  yansıması
                        2002                      362.109.648.000                   2,88
                                                                                                                           olarak görülebilir.
                        2003                      472.171.775.000                   3,02
                        2004                     582.852.798.000                    2,97                                      2012-2016 yılları arasında eğitimin GSYH içerisindeki payında sürekli bir artış gözlenmiştir. 2016 yılında
                        2005                      680.275.847.000                   3,15                                   bu oran %4,18 ile en yüksek seviyesine ulaşmıştır. Bu dönemde Türkiye, eğitime yönelik yatırımlarını
                        2006                      795.757.109.000                   3,03                                   artırarak  özellikle  okullaşma  oranını  yükseltmek,  okul  altyapısını  iyileştirmek  ve  öğretmen  açığını
    134                                                                                                                                                                                                                  135
                        2007                      887.714.414.000                   3,35                                   kapatmak gibi amaçlar doğrultusunda önemli adımlar atmıştır. 2023 ve 2024 yıllarında oranın yeniden
                        2008                     1.002.756.496.000                  3,22
                                                                                                                           artış gösterdiği ve %3,94’e yükseldiği görülmektedir.
                        2009                     1.006.372.481.000                  3,84
                                                                                                                              Eğitimin GSYH içerisindeki payındaki değişimlerin analizi, devletin eğitime verdiği önemi ve ekonomik
                        2010                     1.167.664.479.000                  3,47
                                                                                                                           dalgalanmaların  bu  döneme  nasıl  yansıdığını  göstermektedir.  Eğitimin  GSYH  içindeki  payının  yüksek
                        2011                     1.404.927.615.000                  3,5
                                                                                                                           olduğu  dönemler,  genellikle  eğitim  altyapısının  genişletilmesi,  öğretmen  istihdamının  artırılması  ve
                        2012                     1.581.479.251.000                  3,58
                                                                                                                           eğitim kalitesinin iyileştirilmesi gibi amaçlara yönelik kapsamlı yatırımlarla örtüşmektedir. Buna karşılık,
                        2013                     1.823.427.315.000                  3,75
                                                                                                                           bu payın düştüğü dönemlere bakıldığında önceki dönemlerde gerçekleştirilen büyük çaplı yatırımların
                        2014                     2.054.897.828.000                  3,84
                                                                                                                           sonuçlarının  alınmaya  başlanması  ve  altyapı  ihtiyaçlarının  büyük  ölçüde  karşılanmış  olmasından
                        2015                     2.350.941.343.000                  3,74
                                                                                                                           kaynaklanmaktadır. Eğitim altyapısında belirli bir doygunluğa ulaşılması bu yıllarda büyük ölçekli yeni
                        2016                     2.626.559.710.000                  4,18
                                                                                                                           yatırımlara ihtiyaç duyulmadığı anlamına gelmektedir. Dolayısıyla, bütçe eğitimin kalitesini korumak ve
                        2017                     3.133.704.267.000                  3,91
                                                                                                                           mevcut sistemleri desteklemek için ayrılmıştır. Eğitime yapılan yatırımların sürekliliği Türkiye’nin uzun
                        2018                     3.761.165.557.000                  3,58
                                                                                                                           vadeli kalkınma hedeflerine ulaşması için büyük önem taşımaktadır.
                        Yıllar                       GSYH                     GSYH’ya Oranı (%)
   131   132   133   134   135   136   137   138   139   140   141