Page 123 - Geleceğin İnşası Eğitim 2002-2024

Bölüm Değerlendirmesi katılım ve fırsat eşitliğine katkıda bulunmuştur. 18., 19. ve 20. Millî Eğitim Şûraları’nda özellikle dezavantajlı
gruplar, engelli bireyler ve kız çocuklarının eğitime katılımını artırmaya yönelik somut öneriler getirilmiş,
Eğitimin demokratikleşmesi, eğitime katılım ve eğitimde fırsat eşitliği, günümüz eğitim sistemlerinin eğitimde dijitalleşmenin ve esnek müfredat uygulamalarının önemi vurgulanmıştır.
temel dayanakları olarak görülmektedir. Bu kavramlar, bireylerin eğitim sistemine eşit şartlarda
EĞİTİME KATILIM VE EĞİTİMDE FIRSAT EŞİTLİĞİ
erişimini sağlamayı, demokratik unsurlar doğrultusunda eğitimi yeniden şekillendirmeyi ve toplumsal Sonuç olarak 2002-2024 yılları arasında Türkiye’de eğitimin demokratikleşmesi, eğitime katılım ve
adaleti güçlendirmeyi amaçlamaktadır. Eğitimin demokratikleşmesi, eğitim süreçlerinin insan hakları eğitimde fırsat eşitliği kavramlarında önemli ilerlemeler kaydedilmiştir. Yapılan reformlar ve projelerle
ve demokrasi değerlerine dayalı olarak yapılandırılmasını; eğitime katılım, bireylerin eğitim süreçlerine eğitimin daha demokratik, katılımcı ve kapsayıcı hale gelmesi amaçlanmış, öğrenci merkezli bir anlayış
aktif ve eşit şekilde dahil olmasını; eğitimde fırsat eşitliği ise herkesin eşit fırsatlarla eğitim almasını benimsenmiştir. Dezavantajlı grupların eğitime katılımı artırılmış, engelli bireyler için erişilebilirlik ve dijital
EĞİTİMİN DEMOKRATİKLEŞMESİ,
sağlamaktadır. Bu kavramlarda yapılan çalışmalar ve iyileştirmeler, toplumsal kalkınmanın ve bireysel eğitim olanakları genişletilmiştir. Eğitimde fırsat eşitliğinin sağlanması, Millî Eğitim Bakanlığı’nın stratejik
özgürlüklerin güvencesi olarak eğitimin niteliğini, kalitesini ve gücünü artırmaktadır. Bu bölümde, planları ve projeleri ile desteklenmiş ve özellikle dezavantajlı grupların eğitime erişimini artırmaya
2002-2024 yılları arasında Türkiye’de eğitimin demokratikleşmesi, eğitime katılım ve eğitimde fırsat yönelik projeler hayata geçirilmiştir. Bu çerçevede, eğitimin demokratikleşmesi sürecinde hem yasal
eşitliği konuları detaylı bir şekilde incelenmeye çalışılmış olup Türkiye’nin Avrupa Birliği uyum süreci, düzenlemeler hem de proje bazlı çalışmalar eğitimde eşitlik ve katılımı artırmada etkili olmuştur. Eğitimin

Millî Eğitim Bakanlığı’nın stratejik planları, Millî Eğitim Şûraları ve çeşitli projeler özelinde bu kavramlarda demokratikleşmesinin ve fırsat eşitliğinin sağlanmasının sürdürülebilirliği için kapsayıcı politikaların
önemli dönüşümler yaşandığı tespit edilmiştir. Özellikle Millî Eğitim Bakanlığı’nın üst politika belgeleri devam ettirilmesi ve dijitalleşme süreçlerinin desteklenmesi gerekmektedir.
doğrultusunda eğitim sisteminin önemli bir dönüşüm yaşamış olduğu görülmektedir. Millî Eğitim
Bakanlığının 2002-2024 yılları arasındaki üst politika belgelerinde eğitimin demokratikleşmesi, eğitime

katılım ve fırsat eşitliği kavramları, AB’ye uyum süreçlerinden itibaren zamanla millî reformlarla
genişletilerek öne çıkmaktadır. Bu süreç, katılımcı demokrasi, fırsat eşitliği, insan hakları, eşitlik,
katılımcılık, kapsayıcılık ve değerler eğitimi gibi kavramlarla harmanlanarak müfredat değişiklikleri ile
şekil almıştır. Eğitimde kitleselleşme ve sonrasındaki evrenselleşme döneminden en çok yararlananların,

toplumda sosyoekonomik olarak dezavantajlı grupların olduğu özellikle görülmektedir. Üniversiteye giriş
sınavlarında uygulanan katsayı uygulamasının kaldırılması, kılık kıyafet alanında uygulanan yasakların
120 121
sonlandırılması; seçmeli din, ahlak ve değer alanı derslerinin getirilmesi ile eğitim sisteminde kapsayıcılığı
arttıran düzenlemeler eğitimin demokratikleşmesi, eğitime katılım ve eğitimde fırsat eşitliğinin

sağlanabilmesinin önünü açmıştır. Bu bağlamda, 2002-2024 dönemi, eğitimin demokratikleşmesi,
eğitime katılım ve eğitimde fırsat eşitliğinin sağlanması bakımından oldukça etkili bir dönem olmuştur.

Eğitimin demokratikleşmesi amacıyla atılan adımlar, eğitim sürecine daha fazla katılım ve fırsat
eşitliği sağlayacak şekilde planlanmıştır. Bu amaçla çıkarılan yönetmelikler, yönerge ve genelgeler;
geliştirilen projelerle birlikte fırsat eşitliğinin sağlanması için önemli adımlar atılmıştır. Özellikle 2004
yılında çıkarılan “MEB Demokrasi Eğitimi ve Okul Meclisleri Yönergesi” ve 2005 İlköğretim Programı ile

eğitim sisteminin daha demokratik bir yapıya dönüşmesi hedeflenmiştir. Bu reformlar öğrenci merkezli
bir anlayışın benimsenmesini ve katılımcı yönetim süreçlerinin geliştirilmesini desteklemiştir. Millî Eğitim
Şûraları da bu süreçte önemli bir rol oynamış ve alınan kararlarla eğitimin demokratikleşmesi, eğitime