Page 218 - Geleceğin İnşası Eğitim 2002-2024

güç olacağı vurgulanmıştır. Bu kapsamda TÜİK tarafından 2023 yılında yayımlanan “iş gücü istatistikleri Diğer yandan yaygın eğitim kapsamında bireylere mesleki bilgi, beceri ve yetkinlikleri kazandırmayı ya
raporu” ele alındığında ortaöğretimde mesleki ve teknik eğitim alan öğrencilerin iş gücüne katılımda da geliştirmeyi hedefleyerek kamu ve özel sektöre ait kurum, kuruluş ve iş yerlerinde de mesleki eğitim

avantajlı oldukları görülmektedir. Bu durum, uluslararası anlamda birçok diğer ülke için de geçerlidir verilmektedir. Bu yaygın mesleki ve teknik eğitimler Millî Eğitim Bakanlığı denetimindedir (Mesleki ve
(Bkz. Şekil 2). Böylece mesleki ve teknik eğitim ile istihdama geçişin kolaylaşması ile eğitimden sonra Teknik Eğitim Politika Belgesi, 2024). Ayrıca, mesleki ve teknik eğitim sistemi örgün eğitim, çıraklık eğitimi
iş bulmak için harcanan süre kısalmış, ücretlerin ve kalıcı istihdamın artması sağlanmıştır (Mesleki ve ve yaygın eğitim olarak uygulanmakta ve birçok alanda var olan güncel gelişmeler mesleki ve teknik
Teknik Eğitim Politika Belgesi, 2024). eğitimin içerisine dâhil edilmeye devam etmektedir. Bu alanlardan bazılarını aile ve tüketici hizmetleri,

bilişim teknolojileri biyomedikal cihaz teknolojileri, çocuk gelişimi ve eğitimi, elektrik-elektronik teknolojisi,
Şekil 2. OECD Ülkelerinde Mezun Olunan Program Türüne Göre İstihdam Durumu (25-34 Yaş)
endüstriyel otomasyon teknolojileri, gıda teknolojisi, grafik ve fotoğraf, inşaat teknolojisi, maden makine
teknolojisi, muhasebe ve finansman, raylı sistemler teknolojisi, sağlık hizmetleri, sivil havacılık, uçak bakım,
yenilenebilir enerji teknolojileri vd. olarak sıralamak mümkündür. Öte yandan Millî Eğitim İstatistikleri Örgün

Eğitim 2024/2023 kitabında yer alan bilgilere göre Millî Eğitim Bakanlığı bünyesinde mesleki ve teknik
ortaöğretimde net okullaşma oranı 36.04% iken toplam okul sayısı 4.274 ve toplam öğrenci sayısı 1 milyon
743 bin 390 iken öğretmen sayısı 148 bin 379’dur. Bununla birlikte Millî Eğitim Bakanlığı sorumluluğunda
MESLEKİ EĞİTİM dağılım göstermektedir (Tablo 1).
Türkiye’de var olan mesleki ve teknik eğitim yapılanması okul türü ve program türü olarak şu şekilde

Tablo 1. Millî Eğitim Bakanlığı Mesleki Eğitim Okul ve Program Türleri

Okul Türü Program Türü
Anadolu Teknik Programı

Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi Çok Programlı
Anadolu Meslek Programı
Anadolu Lisesi
(Kaynak: OECD, 2020 Education at a Glance, 2020)
Mesleki Eğitim Merkezi Programı
Anadolu Meslek Programı
216 Şekil 2’de görüldüğü üzere ülkelerde gelişmişlik düzeyi ile mesleki ve teknik eğitimin varlığı ve bu 217
Çok Programlı Anadolu Lisesi Mesleki Eğitim Merkezi Programı
konuda istihdamın sağlanması doğru orantılı olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu anlamda, dünyada gelişmiş
Anadolu Lisesi Programı
ülkelerle azgelişmiş ülkeler arasındaki farkı ortaya koyan en önemli unsurlardan biri nitelikli insan gücüdür
Mesleki Eğitim Merkezi Anadolu Meslek Programı Mesleki Eğitim Merkezi Programı
denilebilir (Korkmaz, 2015). Öte yandan, Türkiye’nin 2000’li yılların başından itibaren bilhassa 2002 yılından
Özel Eğitim Meslek Lisesi Anadolu Meslek Programı (Engel Durumu ve Gelişim
günümüze kadar yeni teknolojilere adaptasyon sağlamaya başlaması ve yeni mesleklerin (veri bilimcisi,
(İşitme engelliler-Ortopedik engelliler) Özelliklerine Göre Bireyselleştirilmiş)
yapay zekâ uzmanı, siber güvenlik uzmanı, dijital pazarlama uzmanı vb.) ortaya çıkması mesleki ve teknik Görme yetersizliği olan öğrenciler hafif düzeyde zihinsel
Özel Eğitim Meslek Okulu
eğitim programlarında teknolojik gelişmeleri takip ederek öğrencilere, yetişkinlere ve bu eğitimleri verecek yetersizliği/otizmi olan öğrenciler
Orta veya ağır düzeyde zihinsel engelliler/otizmi olan
öğretmenlere güncel beceriler kazandırmayı gerekli kılmıştır. Bu sayede, sektörlerde yaşanan dönüşümlere Özel Eğitim Uygulama Okulu
öğrenciler
daha kolay adapte olunabilmektedir. Bu kapsamda, Türkiye’de mesleki ve teknik eğitim hususunda 1986
(Kaynak: Cumhurbaşkanlığı Mesleki ve Teknik Eğitim Politika Belgesi (2024) faydalanılarak hazırlanmıştır.)
yılında yayımlanan 3308 sayılı Mesleki Eğitim Kanunu son yirmi iki yılda çeşitli güncellemelerle (,2017 ,2016
2021 ,2019 vd.) çağa uyumlu hâle getirilmiştir. Türkiye’de resmî ve özel mesleki ve teknik ortaöğretim kurumlarında dört yıl süreli okul tabanlı
mesleki eğitim olarak Anadolu Meslek Programı ve Anadolu Teknik Programı mevcut iken, iş yeri tabanlı
Türkiye’de mevcut durumda mesleki ve teknik eğitim, resmî ve/veya özel ortaöğretim kurumları ile
olarak ise Mesleki Eğitim Merkezi Programı bulunmaktadır. Öte yandan özel eğitime ihtiyacı olan kişilere
üniversitelerde meslek yüksekokulları, fakülteler ve enstitülerde örgün eğitim şeklinde verilmektedir.
(görme engeli, hafif düzeyde zihinsel yetersizliği, otizmi, işitme engeli ve/veya bedensel engeli bulunan özel