Page 295 - Geleceğin İnşası Eğitim 2002-2024

uluslararası düzeydeki rekabet gücünü artırmak için önemlidir (OECD, 2022). Bu gelişmeyle de Türkiye konusunda önemli bir ilerleme kaydetmiştir (Sosyal Yardımlar Raporu, 2023). Bu yardımlar, sadece
sosyal yardım noktasında standartlarını yükseltmiş olacaktır. maddi destek sunmakla kalmayıp öğrencilere psikolojik güvence de sağlayarak eğitim süreçlerinde

kendilerini daha güvende hissetmelerine olanak tanımaktadır.
OECD verilerine göre Türkiye son yıllarda öğrenci destek hizmetlerine yönelik harcamalarını artırmış
ÖĞRENCİ DESTEK VE SOSYAL YARDIM HİZMETLERİ
Eğitimde Fırsat Eşitliği
ve eğitime erişimi kolaylaştırmak adına sosyal yardımların kapsamını genişletmiştir. Özellikle burs ve
maddi yardımlar alanında kaydedilen ilerleme, öğrenci devamlılığını artırma ve eğitimde eşitliği sağlama
Sosyal yardımların ana hedeflerinden biri, eğitimde fırsat eşitliğinin tesis edilmesidir. Türkiye’de
açısından önemli bir etkiye sahiptir (OECD, 2022). Örneğin ücretsiz ders kitapları ve taşımalı eğitim
uygulanan “Şartlı Eğitim Yardımı, Ücretsiz Ders Kitapları ve Taşımalı Eğitim Sistemi” gibi programlar,
sistemi gibi uygulamalar, Türkiye’nin OECD ülkeleri ile karşılaştırıldığında dikkat çeken başarıları arasında
özellikle ekonomik sıkıntılar yaşayan ailelerin çocukları için önemli fırsatlar sunmaktadır. Bu yardımlar,
yer almaktadır. Bazı OECD ülkelerinde, öğrencilere yönelik fazla çeşitlilikte sosyal yardım programları
ailelerin maddi yüklerini hafifletirken çocukların eğitim süreçlerine daha fazla odaklanmalarına imkan
uygulanmakta ve öğrencilerin kişisel gelişimlerine yönelik destekler de sunulmaktadır. Türkiye, bu
tanımaktadır (MEB, 2023). Fırsat eşitliği bağlamında bir diğer önemli sosyal yardım uygulaması da
bağlamda rehberlik hizmetlerinin yaygınlaştırılması ve psikolojik destek hizmetlerinin kalitesinin
psikolojik ve rehberlik hizmetleridir. Öğrencilerin eğitim sürecinde karşılaştıkları psikolojik ve sosyal
artırılması, özel eğitime ihtiyaç duyan öğrenciler için sunulan hizmetlerin yaygınlaştırılması (OECD, 2022)
zorlukların aşılmasında rehber öğretmenler ve psikolojik danışmanlar kilit bir rol üstlenmektedir. Türkiye,
ve bu hizmetlere erişimin artırılmasıyla bu alanlarda daha fazla gelişim gösterdiğinde sonuç daha olumlu
bu hizmetleri genişleterek özellikle dezavantajlı bölgelerdeki öğrencilere daha fazla destek sağlamayı
olacaktır. Başarılı yönlerin devamının sağlanması ve eksik görülen kısımların tamamlanmaya çalışılması
hedeflemektedir (OECD, 2022). Yapılan çalışmalar da bu hedef doğrultusunda gerçekleştirilmektedir.
neticesinde olumlu sonuçların ortaya çıkması beklenmektedir.
2024 ve Sonrası için Stratejiler
Türkiye, öğrenci destek hizmetleri açısından bazı başarılı uluslararası uygulamalardan da
2024 ve sonrasında Türkiye, öğrenci destek ve sosyal yardım hizmetlerinde daha kapsayıcı ve
faydalanabilir. Özellikle Kuzey Avrupa ülkeleri, öğrencilere sadece maddi destek sağlamakla kalmayıp aynı
sürdürülebilir bir yapı oluşturmayı amaçlamaktadır. Bu doğrultuda, On Birinci Kalkınma Planı (2019-
zamanda sosyal becerileri geliştirme ve kişisel gelişimi destekleme odaklı programlar da sunmaktadır.
2023) ve 2023 Eğitim Vizyon Belgesi gibi belgelerde vurgulandığı üzere sosyal yardımların kapsamının
Bu ülkelerdeki eğitim politikaları, öğrencilerin sadece akademik başarılarına odaklanmak yerine sosyal
genişletilmesi ve eğitimde fırsat eşitliğinin sağlanması hedeflenmiştir. Özellikle 2023 Eğitim Vizyon
ve duygusal gelişimlerine de büyük önem vermektedir (OECD, 2022). Uluslararası karşılaştırmaların
Belgesi, dezavantajlı bölgelerdeki öğrencilerin desteklenmesi ve daha fazla öğrenciye ulaşılması amacıyla
ortaya koyduğu en önemli noktalardan biri, Türkiye’de öğrenci destek ve sosyal yardım hizmetlerinin
sosyal destek sistemlerinin geliştirilmesini öngörmektedir. Bu planlar ve stratejik belgeler doğrultusunda,
292 özellikle kırsal bölgelerdeki erişimini artırma ihtiyacıdır. Bazı OECD ülkelerinde, kırsal bölgelerde yaşayan 293
eğitimde fırsat eşitliğini artırmak amacıyla öğrenci destek sistemlerinin güçlendirilmesi hedeflenmiştir
öğrenciler için daha kapsamlı taşımacılık hizmetleri ve okul dışı sosyal programlar sunulmaktadır.
(MEB, 2024-2028 Stratejik Plan). Dijitalleşme ve uzaktan eğitim olanaklarının artırılması da 2024 sonrası
4. Sosyal Yardımların Eğitimdeki Rolü ve Gelecek Dönem Hedefleri
stratejilerin önemli bir parçasını oluşturmaktadır. Pandemi döneminde uygulamaya konulan uzaktan
eğitim modelleri, gelecekteki eğitim politikalarına entegre edilerek özellikle kırsal bölgelerdeki öğrenciler
Sosyal yardımlar, eğitimde fırsat eşitliğini sağlamak ve dezavantajlı grupları desteklemek açısından
için daha yaygın hale getirilecektir. Eğitimde dijitalleşme hem öğrenci devamlılığını artırmak hem de
hayati bir öneme sahiptir. Türkiye’de öğrencilere yönelik sosyal yardımlar; eğitimde erişim, devamlılık ve
fırsat eşitliğini güçlendirmek açısından belirleyici bir rol oynayacaktır (MEB, 2023).
başarı oranlarını artırmıştır. Bu yardımların kapsamının genişletilmesi ve niteliğinin artırılması, özellikle
dezavantajlı grupların eğitimdeki konumunu güçlendirmek için kritik bir gereklilik olarak görülmektedir.
Kalkınma planında, eğitimde kaliteyi artırma ve dezavantajlı bölgelerde eğitim imkânlarını iyileştirme
Özellikle kırsal kesimdeki öğrenciler için uygulanan taşımalı eğitim sistemi, bu yardımların en etkili
hedefleri belirtilmiş olup bu kapsamda rehberlik ve psikolojik destek hizmetlerinin güçlendirilmesi ve
örneklerinden biridir. 2022-2023 eğitim-öğretim yılında bu hizmetten yararlanan öğrenci sayısının 1,3
her öğrenciye erişebilir hale getirilmesi öngörülmüştür. Eğitimde Dönüşüm Stratejisi (2023-2028) de
milyona ulaşması, sistemin geniş etkisini göstermektedir (MEB, 2023). Taşımalı eğitimin yanı sıra ücretsiz
bu bağlamda, öğrenci destek hizmetlerinin kapsamını genişleterek sosyal yardımların yaygınlaştırılması
öğle yemeği hizmeti de öğrencilerin beslenme ihtiyaçlarını karşılayarak derslerine odaklanmalarına
ve rehberlik hizmetlerinin niteliğinin artırılması hedefini belirlemiştir. Türkiye’nin 2024 ve sonrası
yardımcı olmaktadır. Sosyal yardımların en önemli katkılarından biri, öğrenci devamlılığını ve başarı
için belirlediği hedefler, öğrenci destek hizmetlerinin kalitesini artırmaya ve eğitimde fırsat eşitliğini
oranlarını artırmasıdır. Ekonomik zorluklar yaşayan ailelerin çocukları, bu desteklerle okula devam
sağlamaya yönelik önemli adımlar içermektedir. Bu hedefler, kalkınma planları, stratejik planlar ve